Áp lực của cán bộ, công chức cấp xã
Hiện nay, nhiều cán bộ, công chức ở bộ phận trực tiếp xử lý thủ tục hành chính tại các xã, phường đang nỗ lực thực hiện nhiệm vụ, để xây dựng một chính quyền gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn.
Cùng với cả nước, sau hơn hai tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, hoạt động của 126 xã, phường trên địa bàn thành phố Hà Nội về cơ bản vẫn vận hành trơn tru, thông suốt, không để gián đoạn việc phục vụ doanh nghiệp, người dân.
20h tại bộ phận Một cửa của UBND xã Đông Anh, dù không có một công dân nào còn đến đây để làm thủ tục hành chính nhưng 9 công chức xã vẫn đang miệt mài làm việc. Từ ngày vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, mỗi ngày họ nhận từ 300-350 hồ sơ, có ngày lên đến 400 hồ sơ. Các cán bộ, công chức ở đây thường phải ở lại đến 21h để làm việc, bởi số lượng hồ sơ tăng lên đột biến; thậm chí phải làm việc cả cuối tuần để đảm bảo trả kết quả đúng hẹn cho người dân. Để hoàn thành nhiệm vụ, nhiều ngày qua, họ không có bữa cơm tối với gia đình ở những ngày trong tuần.
Theo quy định, bộ phận Một cửa chỉ được bố trí 5 cán bộ. Dù xã đã phải huy động để có 9 cán bộ tiếp nhận và xử lý thủ tục nhưng vẫn quá tải. Bên cạnh đó, hệ thống công nghệ thông tin còn nhiều lỗi kỹ thuật, gây khó khăn trong xử lý hồ sơ điện tử cho người dân.
Bà Nguyễn Thị Nhỏ - Phó Chánh Văn phòng UBND xã Đông Anh (TP. Hà Nội) cho biết: “Vì là giai đoạn đầu nên nhiều lỗi phần mềm, vì vậy chúng tôi mong muốn hệ thống phần mềm sớm được hoàn thiện để đỡ đần công việc phần nào".
Ngay sát với bộ phận hành chính của UBND xã Đông Anh là Trung tâm Phục vụ Hành chính Công chi nhánh số 8. Với khoảng 400 hồ sơ hành chính mỗi ngày, các cán bộ, công chức ở đây không chỉ làm việc thêm giờ vào mỗi buổi tối, mà khi về đến nhà, họ vẫn tiếp tục phải xử lý hồ sơ để kịp gửi các bộ phận chuyên môn, đảm bảo trả kết quả cho người dân đúng hẹn.
Anh Sái Quang Sáng - công chức Trung tâm Phục vụ Hành chính công TP. Hà Nội, chi nhánh số 8 cho biết: "Nhiều hôm làm việc ở cơ quan về, đến 11h đêm, tôi vẫn tiếp tục làm để hoàn thiện báo cáo, văn bản, vì khối lượng công việc quá lớn".
Cùng thời điểm buổi tối, tại tầng 3, phòng làm việc của BQL Dự án Đầu tư Hạ tầng xã Đông Anh cũng vẫn sáng đèn.
Là địa phương có số lượng dự án chuyển tiếp lớn nhất trong 126 xã, với trên 600 dự án, dù là đơn vị sự nghiệp công lập được ký hợp đồng để thuê nhân sự với khoảng 60/80 nhân sự, nhưng buổi tối vẫn là thời gian làm việc của cả cán bộ, công chức và các nhân viên hợp đồng.
Anh Hoàng Văn Khánh, nhân viên BQL Dự án Đầu tư Hạ tầng xã Đông Anh cho biết: "Công việc nhiều, anh em ai cũng rất áp lực, nhưng được sự động viên của các cấp lãnh đạo, chúng tôi luôn cố gắng hết mình".
Theo lãnh đạo xã Đông Anh, kể từ khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, tính đến ngày 15/9, bộ phận tiếp nhận hồ sơ hành chính của xã đã tiếp nhận gần 13.000 hồ sơ. Việc tiếp nhận và xử lý hàng trăm hồ sơ của người dân, doanh nghiệp mỗi ngày là áp lực lớn, nhất là khi xã Đông Anh đang trong giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, khối lượng công việc tăng cao nhưng biên chế không tăng tương ứng.
Ông Nguyễn Công Phước, Phó Chủ tịch UBND xã Đông Anh cho biết: “Tôi rất mong Trung ương và Thành phố có những giải pháp tạo điều kiện để cấp xã có thể xét tuyển những công chức, viên chức có nghiệp vụ chuyên môn, nâng cao năng lực xử lý hồ sơ".
Màn đêm buông xuống nhưng nhiều phòng, ban tại UBND xã Đông Anh vẫn sáng đèn. Trong khi nhiều người được ăn bữa cơm tối, quây quần cùng gia đình thì những cán bộ, công chức xã vẫn cố gắng xử lý công việc để sáng mai không lỗi hẹn trả kết quả thủ tục hành chính cho người dân, tổ chức và doanh nghiệp.
Công chức cấp xã: Thiếu số lượng, lệch chuyên môn
Bên cạnh số lượng thủ tục hành chính tăng đột biến gây ra sự quá tải, một trong những khó khăn nhiều địa phương gặp phải, đó là vướng mắc trong xác định biên chế và chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Sau 2 tháng vận hành mô hình mới, biên chế tại các xã, phường tạm giao bằng số hiện có do chưa có quy định chính thức về khung biên chế với cấp xã.
Để tiếp tục vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hiệu quả, nhiều xã, phường cũng kiến nghị tăng cường công tác tập huấn, bồi dưỡng, hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ cho cơ sở, đáp ứng yêu cầu khi đảm nhận các nhiệm vụ khó trước đây thuộc cấp huyện.
Là giáo viên dạy giỏi cấp thành phố môn Địa lý, cuối tháng 8 vừa qua, cô giáo Đào Thị Hoa được biệt phái với thời hạn 1 năm để hỗ trợ công việc mảng giáo dục tại phòng Văn hóa - Xã hội của UBND xã Ba Vì. Hiện tại, công việc của cô giáo Hoa không phải là lên lớp giảng bài mà là xử lý các hồ sơ liên quan tới thủ tục hành chính của các nhà trường.
Cô giáo Đào Thị Hoa, viên chức biệt phái phòng Văn hóa - Xã hội - UBND xã Ba Vì chia sẻ: “Ban đầu, tôi cũng cảm nhận có nhiều sự thay đổi, mới mẻ, đồng thời cũng có những áp lực công việc nhất định. Tuy nhiên, nhờ sự quan tâm của lãnh đạo, sự hỗ trợ từ Trưởng phòng cùng các anh chị em đồng nghiệp trong phòng, tôi đang rất nỗ lực để hoàn thành tốt công việc của mình”.
Dù phòng Văn hóa - Xã hội được biệt phái giáo viên cho vị trí chuyên viên giáo dục, nhưng hiện vẫn thiếu nhân sự về chuyên môn như CNTT, an toàn lao động, du lịch. Tình trạng này còn trầm trọng hơn ở phòng Kinh tế. Sau khi thực hiện chủ trương hợp nhất các phòng, ban chuyên môn, phòng Kinh tế cấp xã bao gồm 6 phòng trước đây. Với khoảng 93 đầu việc cụ thể, phòng Kinh tế hiện thiếu gần 10 nhân sự.
Để có thể đảm nhận một lúc nhiều đầu việc, công chức sẽ được cử đi học thêm hoặc tập huấn nghiệp vụ. Tuy nhiên, nếu cử công chức đi học thì không còn người để xử lý công việc.
Ông Đỗ Tiến Dũng, Trưởng phòng Kinh tế UBND xã Ba Vì cho hay: “Hiện nay, chúng tôi đang thiếu cán bộ có chuyên môn sâu trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là tài chính, quy hoạch, thú y, thống kê, nông nghiệp và giao thông”.
Trong số 77 cán bộ, công chức, chỉ có 18 người từ cấp huyện, còn lại là bộ máy cũ của 3 xã Khánh Thượng, Minh Quang và Ba Vì. Hiện địa phương không chỉ thiếu về số lượng mà còn thiếu trầm trọng vị trí công chức đúng chuyên môn. Nhiều vị trí như tài chính - kế toán, quản lý đô thị hay CNTT đều đang khuyết.
Ông Lê Văn Quân, Bí thư Đảng ủy xã Ba Vì kiến nghị: “Chúng tôi cần những cán bộ có chuyên môn giỏi, chứ không phải số lượng đông. Vì vậy, rất mong sẽ có sự luân chuyển, điều động đội ngũ cán bộ có năng lực vững vàng. Dù số lượng ít nhưng chỉ cần có chuyên môn chắc thì sẽ hỗ trợ đơn vị hoàn thành tốt nhiệm vụ”.
Hiện nhiều địa phương như Ba Vì không chỉ vướng mắc trong việc xác định định biên biên chế mà còn gặp khó trong việc xác định vị trí việc làm. Nguyên nhân xuất phát từ việc UBND Thành phố đã ban hành hướng dẫn với 57 vị trí công việc thuộc 9 nhóm lĩnh vực, tuy nhiên Bộ Nội vụ dự kiến danh mục khác với 36 vị trí chuyên môn và 3 vị trí hỗ trợ. Trong đó, Bộ Nội vụ áp dụng khung năng lực của cấp huyện cho cấp xã, gây khó khăn khi một người phải đảm nhận quá nhiều nhiệm vụ chuyên môn khác nhau, không đúng chuyên ngành đào tạo.
Ông Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội cho biết: “Cán bộ cấp xã cần phải được nâng cao trình độ, năng lực để đáp ứng yêu cầu công việc thực tiễn, chứ không chỉ làm hình thức. Để đạt được điều đó, ngoài việc chú trọng đầu ra trong đào tạo, chúng ta cũng cần giảm tải khối lượng công việc bằng cách áp dụng các công cụ quản lý hiện đại, đặc biệt là số hoá”.
Trong tổng biên chế công chức cấp xã sau khi thực hiện sắp xếp là trên 9.600 người, có trên 3.200 công chức cấp huyện điều về các xã mới; số lượng cán bộ, công chức cấp xã cũ điều về các xã mới là trên 6.300, chiếm khoảng 2/3. Với các yêu cầu về vị trí việc làm như trên và khối lượng công việc hiện nay của 126 xã, phường thuộc Thành phố, đây là áp lực lớn đối với việc thực thi nhiệm vụ tại cấp xã.
Sau hơn 2 tháng vận hành bộ máy chính quyền, thành phố Hà Nội đã tổng kết, đánh giá để nhận diện những khó khăn trong việc vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Hiện Sở Nội vụ Hà Nội đang tổng hợp, tham mưu cho UBND Thành phố và xin hướng dẫn để gỡ khó từ Trung ương.
Ông Nguyễn Chí Đoàn, Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội cho hay: “Tới đây, khi Chính phủ ban hành biên chế khung, biên chế chuẩn, chúng tôi sẽ tiếp tục tham mưu cho UBND Thành phố điều chỉnh và trình HĐND Thành phố giao biên chế cho các xã, phường trên địa bàn, nhằm đảm bảo đáp ứng tốt nhất yêu cầu trong thực thi nhiệm vụ”.
Bên cạnh các giải pháp như đào tạo, tập huấn hay “cầm tay chỉ việc”, hiện Thành phố cũng đang đề xuất nghiên cứu để thành lập thêm phòng chuyên môn tại cấp xã trên cơ sở quy mô dân số, diện tích, số thủ tục hành chính cần giải quyết, yếu tố đặc thù của từng địa phương. Giải pháp này vừa giảm áp lực cho các xã, phường có quy mô lớn, vừa tránh lãng phí ở những khu vực chưa phù hợp.
Thành phố cũng đề nghị Trung ương sớm nghiên cứu điều chỉnh, ban hành các thông tư hướng dẫn cơ cấu tổ chức bộ máy cấp xã phù hợp với Nghị định của Chính phủ và thực tiễn của Thủ đô Hà Nội.
