Cơ hội cho hoạt động từ thiện
Dữ liệu dân cư trên diện rộng đã được khai thác và sử dụng hiệu quả trong đợt tặng quà của Nhà nước đến người dân nhân dịp Quốc khánh 2/9, cho thấy hạ tầng công nghệ số của nước đã thực sự sẵn sàng cho những hoạt động an sinh xã hội và từ thiện lớn lao hơn.
Kho bạc Nhà nước vừa công bố, tính đến ngày 1/9, 10.400 tỷ đồng tiền quà Quốc khánh đã được giải ngân thành công tới người dân. Chỉ trong vòng vài ngày, một khối lượng tiền khổng lồ đã được chuyển đến từng hộ gia đình, từng công dân một cách tương đối suôn sẻ và dễ dàng. Đây không chỉ là một con số mà là một minh chứng cho một kỳ tích về kỹ thuật xã hội, một phép thử thành công trên quy mô toàn quốc.
Việc tặng quà lần này được tiến hành thông qua một hệ thống đa kênh, kết hợp nhuần nhuyễn giữa ứng dụng định danh điện tử VNeID, hệ thống tài khoản ngân hàng và cả sự hỗ trợ của các cơ quan hành chính cấp xã. Dữ liệu dân cư trên diện rộng đã được khai thác và sử dụng một cách hiệu quả. Điều này cũng cho thấy hạ tầng công nghệ số của chúng ta đã thực sự sẵn sàng cho những điều lớn lao hơn.
Một trong những "điều lớn lao" đó chính là cơ hội để cách mạng hóa hoạt động an sinh xã hội và từ thiện. Trong vài năm trở lại đây, chúng ta đã chứng kiến một cuộc khủng hoảng niềm tin không nhỏ vào các hoạt động thiện nguyện do các tổ chức và cá nhân ngoài nhà nước đứng ra kêu gọi. Những hoài nghi, chỉ trích về sự thiếu minh bạch, những khó khăn trong việc sao kê và giải trình đã khiến cho dòng tiền ủng hộ có phần chững lại, người dân cũng trở nên dè dặt hơn.
Trong bối cảnh này, Mặt trận Tổ quốc đã trở thành cơ quan huy động từ thiện chính, là nơi tiền ủng hộ đổ về. Trong tất cả những sự cố như thiên tai, địch họa, hay các tai nạn cháy nổ thương tâm, dòng tiền ủng hộ của người dân đều được tập trung về đây. Tuy nhiên, có một nghịch lý vẫn tồn tại. Dù huy động được nguồn lực rất lớn và nhanh chóng, khâu giải ngân của một cơ quan nhà nước thường gặp không ít khó khăn. Những quy định hành chính chặt chẽ, những thủ tục giấy tờ phức tạp và cả một tâm lý "sợ làm sai, sợ trách nhiệm" trong bộ máy công quyền đã vô hình trung tạo ra một độ trễ.
Dù mục đích của các quy trình này là để đảm bảo sự minh bạch và chống thất thoát, hệ quả của nó lại là tiền hỗ trợ đến tay người dân gặp nạn đôi khi bị chậm đi đáng kể, làm giảm đi tính cấp thiết của sự giúp đỡ. Năng lực của hạ tầng công nghệ số đã được chứng minh một cách không thể thuyết phục hơn qua dịp tặng quà Quốc khánh vừa rồi, cho thấy chúng ta đang đứng trước một cơ hội để giải quyết triệt để bài toán này.
Khi một thiên tai xảy ra, chính quyền địa phương có thể sử dụng cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia để nhanh chóng xác thực danh sách các hộ gia đình bị ảnh hưởng. Danh sách này sau đó được chuyển đến trung tâm điều phối của Mặt trận Tổ quốc. Cùng lúc đó, các khoản tiền ủng hộ từ người dân cả nước được chuyển về một tài khoản tập trung và được ghi nhận minh bạch theo thời gian thực. Trong vòng vài giờ, các khoản hỗ trợ có thể được chuyển trực tiếp vào tài khoản ngân hàng đã được liên kết với VNeID của từng người dân trong vùng bị nạn.
Một hệ thống như vậy sẽ mang lại những lợi ích kép. Việc giải ngân mau chóng và hiệu quả không chỉ giúp đồng bào gặp nạn có thể tiếp cận sớm nhất với sự hỗ trợ quý báu mà còn giúp tránh được tình trạng chồng chéo, sai sót trong quá trình phân bổ. Quan trọng hơn, sự minh bạch và tốc độ đó sẽ tạo dựng và củng cố một niềm tin vững chắc trong lòng người dân cả nước. Khi có niềm tin, khi mỗi người dân đều biết rằng khoản đóng góp của mình, dù lớn hay nhỏ, sẽ đến được đúng người, đúng thời điểm một cách nhanh nhất, nguồn lực ủng hộ từ cộng đồng sẽ trở nên lớn lao hơn.
Với sự hỗ trợ và bảo chứng của công nghệ và dữ liệu, việc làm từ thiện sẽ được phát huy một cách tối đa và mạnh mẽ hơn. Món quà Quốc khánh không chỉ là một giá trị vật chất mà còn là một minh chứng cho thấy chúng ta đã có trong tay công cụ để hiện đại hóa lòng nhân ái.
