Có nên bỏ xét tuyển bằng học bạ?
Bộ GD&ĐT đang lấy ý kiến về việc, từ năm 2026 sẽ bỏ xét tuyển đại học bằng học bạ - một trong những phương thức phổ biến nhất nhiều năm qua, nhưng cũng gây nhiều tranh luận về tính công bằng và minh bạch.
Bỏ xét tuyển đại học bằng học bạ được xem là một thay đổi sẽ tác động tới hàng trăm nghìn thí sinh, bởi kết quả xét tuyển bằng học bạ đang chiếm từ 40 - 50% chỉ tiêu đầu vào. Câu hỏi đặt ra: với xét tuyển bằng học bạ, nên giữ để thuận tiện hay bỏ để bảo đảm công bằng và chất lượng?
Mỗi mùa tuyển sinh, Trường Đại học Đại Nam tiếp nhận hàng chục nghìn hồ sơ. Bên cạnh xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT và các phương thức khác, xét tuyển bằng học bạ đang chiếm tỷ lệ đáng kể tại đây. Lý do mà nhà trường đưa ra là: chi phí thấp cho thí sinh, linh hoạt cho trường và nhà trường trọng tâm đặt vào quá trình đào tạo sau nhập học.
PGS.TS Đào Thị Thu Giang, Hiệu trưởng Trường Đại học Đại Nam cho hay: “Khi được giao quyền tự chủ tuyển sinh, mục tiêu của chúng tôi là tuyển được đối tượng phù hợp nhất. Điều quan trọng là quá trình đào tạo của chúng tôi phải đồng hành cùng sinh viên, đảm bảo các em ra trường có việc làm và phát triển sự nghiệp. Việc thay đổi phương thức tuyển sinh là không cần thiết, chúng tôi có nhiều cách thức đánh giá năng lực của sinh viên ngay khi các em vào trường. Nếu giữ phương thức xét tuyển bằng học bạ, sẽ giúp giảm bớt sự tốn kém và khó khăn cho học sinh".
Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, điểm học bạ trung bình cao hơn điểm thi tốt nghiệp THPT tới 2,26 điểm, chênh lớn ở các môn Công nghệ, Toán, Tiếng Anh. Trong bối cảnh Nghị quyết 71 yêu cầu tuyển sinh thực chất, công bằng, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng đã đến lúc đánh giá toàn diện các phương thức: hiệu quả thì giữ, không hiệu quả thì điều chỉnh.
GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, nguyên Trưởng ban Đào tạo - Đại học Quốc gia Hà Nội chia sẻ: “Với xu hướng đề thi tốt nghiệp ngày càng phân hóa, chúng ta nên hướng tới một kỳ thi '2 trong 1' để giảm thiểu sự tốn kém. So với phương thức xét tuyển học bạ vốn dễ dẫn đến tình trạng dễ dãi và chênh lệch chất lượng giữa các vùng miền, việc loại bỏ xét học bạ là xác đáng để nâng cao chất lượng đầu vào, đồng thời phù hợp với tinh thần của Nghị quyết 71".
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cũng cho rằng việc thay đổi một phương thức đã tồn tại lâu năm, chiếm tỷ trọng lớn trong tuyển sinh, cần được triển khai theo lộ trình rõ ràng, khoa học, có tính dự báo và hướng dẫn cụ thể cho các trường phổ thông, đại học.
TS. Lê Trường Tùng, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT cho biết: “Trên thực tế, trừ một vài trường hợp nhỏ lẻ bị nghi ngờ, điểm học bạ tốt thường đi đôi với kết quả thi tốt. Theo kinh nghiệm của Đại học FPT, điều quan trọng nhất là chất lượng đầu ra của sinh viên, chứ không phải hoàn toàn phụ thuộc vào phương thức tuyển sinh đầu vào".
PGS.TS Nguyễn Phong Điền, Phó Giám đốc Đại học Bách Khoa Hà Nội cho rằng: “Việc quyết định bỏ xét tuyển bằng học bạ cần phải được nhìn nhận từ nhiều phía, đánh giá dựa trên cả số liệu định lượng và yếu tố định tính và phải được cân nhắc kỹ lưỡng. Thực tế là ngay cả Đại học Bách Khoa cũng quyết định không xét tuyển học bạ đối với học sinh chuyên trong phương thức xét tuyển tài năng từ năm 2026".
Bên cạnh chuyện học bạ, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cân nhắc giảm bớt nguyện vọng xét tuyển của thí sinh. Hiện các thí sinh đang được đăng ký không giới hạn nguyện vọng, tuy nhiên chỉ hơn 20% thí sinh đăng ký trên 10 nguyện vọng, nhưng rất ít trúng từ nguyện vọng 10 trở xuống, gây lãng phí lệ phí và nguồn lực.
