Hướng tới Đại hội đại biểu lần thứ XVIII Đảng bộ Thành phố Hà Nội – sự kiện chính trị trọng đại định hình tầm nhìn và khát vọng của Thủ đô trong giai đoạn 2025–2030 – công nghiệp văn hóa được nhấn mạnh như một trong những động lực chiến lược. Không chỉ đơn thuần là một ngành kinh tế mới nổi, công nghiệp văn hóa đang trở thành sức mạnh mềm, góp phần khẳng định vị thế Hà Nội – thành phố ngàn năm văn hiến – đang vươn mình trở thành trung tâm sáng tạo toàn cầu, nơi văn hóa và con người hòa quyện để tạo nên sức bật mới trong kỷ nguyên hội nhập.

Điểm nhấn khác là sự hình thành một hệ sinh thái công nghiệp văn hóa. Từ điện ảnh, âm nhạc, mỹ thuật, thiết kế, thời trang, quảng cáo đến kiến trúc và du lịch văn hóa, tất cả đều có những bước phát triển đồng bộ. Nếu như Liên hoan phim quốc tế Hà Nội từng bị coi là “thí điểm” thì nay đã trở thành thương hiệu uy tín, thu hút sự tham gia của hàng chục quốc gia. Nếu như trước đây, các lễ hội âm nhạc quốc tế chỉ mang tính nhỏ lẻ, thì nay Festival Âm nhạc Quốc tế, V Concert "Rạng rỡ Việt Nam" hay "Tổ quốc trong tim" đã chứng minh Hà Nội đủ năng lực tổ chức sự kiện quy mô hàng chục nghìn khán giả.

Thực tế cho thấy Hà Nội đang dần tiếp cận gần hơn với những mô hình thành công quốc tế. Hàn Quốc từng biến Hallyu (làn sóng văn hóa) thành ngành công nghiệp xuất khẩu tỷ đô, hay Paris đã gắn thương hiệu thành phố với thời trang và điện ảnh, thì Hà Nội cũng đang đi theo hướng riêng của mình: khai thác thế mạnh về di sản, sáng tạo đô thị và văn hóa số. Mặc dù chưa thể so sánh về quy mô, nhưng Hà Nội đã có được tư duy tương đồng: coi văn hóa là ngành kinh tế đặc thù, có khả năng vừa lan tỏa hình ảnh, vừa tạo ra giá trị kinh tế trực tiếp.

Nhìn tổng thể, thành tựu trong nhiệm kỳ XVII cho thấy một bước ngoặt quan trọng: khi văn hóa được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược phát triển, nó không chỉ nuôi dưỡng bản sắc, mà còn tạo ra tăng trưởng bền vững. Đây chính là nền tảng để Hà Nội bước vào nhiệm kỳ XVIII với một tầm nhìn mới – khẳng định vị thế Thủ đô sáng tạo toàn cầu, nơi văn hóa và con người trở thành linh hồn của mọi chính sách.

Nếu văn hóa là “ngọn lửa trong lòng thành phố”, thì các sự kiện văn hóa – nghệ thuật chính là cách ngọn lửa ấy được lan tỏa rộng rãi nhất. Trong nhiệm kỳ XVII, Hà Nội đã khẳng định năng lực tổ chức những sự kiện tầm vóc, biến Thủ đô thành một “sân khấu lớn” nơi truyền thống hòa quyện cùng sáng tạo hiện đại.

Chỉ trong vòng 5 năm, hàng loạt sự kiện đã để lại dấu ấn sâu đậm: SEA Games 31 tổ chức thành công với quy mô quốc tế; Liên hoan phim quốc tế Hà Nội trở thành thương hiệu điện ảnh uy tín của khu vực; Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội chứng minh sức trẻ của một Thủ đô sáng tạo; Tuần lễ Áo dài, Festival Âm nhạc Quốc tế, Điều còn mãi ngày 2/9… đều trở thành “đặc sản tinh thần” cho người dân và du khách. Đặc biệt, chuỗi chương trình kỷ niệm 80 năm Quốc khánh năm 2025 với các concert “Tổ quốc trong tim” tại Mỹ Đình, "V Concert – Rạng rỡ Việt Nam", 'V Fest – Thanh xuân rực rỡ" đã tập hợp hàng vạn khán giả, khẳng định Hà Nội đủ sức đăng cai những sự kiện có sức vang dội cả nước.

Cùng với đó, hệ thống gần 60 không gian sáng tạo đang hoạt động trên địa bàn Thủ đô đã tạo ra một diện mạo mới: từ "Manzi Heritage Space", "Ơ Kìa Hà Nội"... đến các xưởng nghệ thuật ven sông Hồng, các studio thiết kế trẻ, tất cả đã góp phần làm phong phú đời sống văn hóa. Đây chính là “bệ phóng” cho những tài năng mới, nơi các nghệ sĩ, nhà thiết kế, start-up văn hóa thử nghiệm ý tưởng và kết nối với cộng đồng.

Đặt trong bối cảnh quốc tế, những gì Hà Nội đang làm có nhiều điểm tương đồng với các thành phố sáng tạo nổi bật như Seoul (Hàn Quốc) với K-pop và điện ảnh, hay Singapore với các festival nghệ thuật đương đại. Điểm khác biệt là Hà Nội sở hữu kho di sản nghìn năm, đồng thời lại đang mạnh dạn thử nghiệm những mô hình sáng tạo đô thị hiện đại – một sự kết hợp hiếm có. Chính nhờ vậy, Thủ đô có thể vừa trở thành trung tâm tổ chức sự kiện quốc tế, vừa giữ được bản sắc riêng biệt mà không bị hòa tan trong toàn cầu hóa.

Có thể nói, Hà Nội đã và đang chứng minh rằng công nghiệp văn hóa không chỉ hiện diện trên giấy tờ, mà đã thật sự bước ra đời sống bằng những sự kiện quy mô lớn, những không gian sáng tạo năng động và những sản phẩm văn hóa lan tỏa rộng rãi. Mỗi sự kiện thành công không chỉ đem lại lợi ích kinh tế, mà còn nâng cao hình ảnh và uy tín của Thủ đô trên trường quốc tế. Hà Nội đang dần trở thành điểm hẹn của sáng tạo và giao lưu văn hóa, đúng với tầm vóc một Thủ đô ngàn năm văn hiến nhưng luôn đổi mới để hòa nhập với thời đại.

Một trong những điểm sáng của Hà Nội trong những năm gần đây là đã biết gắn kết công nghiệp văn hóa với du lịch và kinh tế sáng tạo, biến những giá trị văn hóa vốn có thành sản phẩm hấp dẫn du khách, đồng thời nâng cao hình ảnh Thủ đô. Những lễ hội và tuần lễ chuyên đề không chỉ mang ý nghĩa quảng bá, mà còn trực tiếp tạo ra sức sống mới cho công nghiệp văn hóa Hà Nội.

Điển hình là Tuần lễ Du lịch Hà Nội, nơi các quận, huyện đồng loạt tổ chức hoạt động văn hóa, ẩm thực, làng nghề truyền thống. Không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm biến thành “sân khấu ngoài trời” giới thiệu nghệ thuật, từ trình diễn dân gian đến nhạc trẻ đương đại, thu hút hàng vạn người tham dự. Đây là minh chứng rõ rệt cho việc văn hóa và du lịch gắn bó, tạo ra giá trị cộng hưởng, làm phong phú trải nghiệm của cả người dân lẫn du khách.

Lễ hội Áo dài Hà Nội cũng đã khẳng định vị thế của Thủ đô trong việc đưa thời trang truyền thống thành biểu tượng văn hóa đương đại. Những sàn diễn ngoài trời bên hồ Hoàn Kiếm, Văn Miếu hay Hoàng thành Thăng Long đã trở thành không gian để áo dài tỏa sáng, vừa tôn vinh di sản, vừa khơi gợi sự sáng tạo mới mẻ của các nhà thiết kế trẻ. Với du khách, đây không chỉ là một show diễn, mà là trải nghiệm văn hóa độc đáo, gắn liền hình ảnh Hà Nội với bản sắc dân tộc.

Song hành, Tuần lễ Ẩm thực Hà Nội và các sự kiện quảng bá văn hóa ẩm thực đã biến món ăn truyền thống thành “đại sứ” thu hút khách quốc tế. Từ phở, bún chả, bún thang, cho đến các món quà quê như bánh cuốn, cốm, chè sen, tất cả được giới thiệu không chỉ ở góc độ ẩm thực, mà như một sản phẩm văn hóa mang hồn cốt Thăng Long. Nhiều du khách nước ngoài chia sẻ, họ đến Hà Nội không chỉ để tham quan di tích, mà còn để thưởng thức ẩm thực – và chính điều này đã mở ra tiềm năng to lớn cho công nghiệp du lịch ẩm thực của Thủ đô.

Không thể không nhắc tới các Tuần lễ Thời trang Hà Nội, nơi các nhà thiết kế Việt Nam kết hợp tinh hoa truyền thống với xu hướng hiện đại. Những bộ sưu tập lấy cảm hứng từ lụa Vạn Phúc, gốm Bát Tràng hay tranh Hàng Trống được giới thiệu trong không gian phố cổ hay các bảo tàng đã chứng minh Hà Nội hoàn toàn có thể trở thành “trung tâm thời trang văn hóa” trong khu vực.

Những tuần lễ và lễ hội ấy cho thấy Hà Nội đã tìm được cách biến văn hóa thành sức hút du lịch, biến nghệ thuật và sáng tạo thành sản phẩm kinh tế. Đây chính là con đường mà nhiều thành phố sáng tạo trên thế giới đã đi qua – từ Seoul với K-pop, Tokyo với thời trang đường phố, đến Paris với thời trang cao cấp. Điểm khác biệt là Hà Nội sở hữu nền văn hiến nghìn năm, và khi biết gắn nó với ẩm thực, áo dài, thời trang, du lịch, Thủ đô hoàn toàn có thể tạo dựng một thương hiệu riêng biệt trên bản đồ quốc tế.

Có thể khẳng định, khi công nghiệp văn hóa được kết nối với du lịch, những tuần lễ áo dài, ẩm thực, thời trang không chỉ là sự kiện ngắn hạn, mà là cơ hội để khẳng định Hà Nội như một thủ đô sáng tạo, nơi văn hóa là động lực và cũng là sản phẩm kinh tế đặc thù.

Nếu quá khứ ngàn năm văn hiến là căn cốt, thì công nghiệp văn hóa chính là đôi cánh để Hà Nội bay vào tương lai. Điều quan trọng của nhiệm kỳ XVIII không chỉ nằm ở việc phát triển văn hóa như một lĩnh vực xã hội, mà còn ở chỗ đặt công nghiệp văn hóa ngang hàng với những ngành kinh tế mũi nhọn khác, coi đây là động lực chiến lược để Hà Nội bứt phá. Khi công nghiệp văn hóa đóng góp ngày càng lớn vào GRDP, tạo ra hàng vạn việc làm sáng tạo chất lượng cao, Thủ đô sẽ khẳng định vị thế là trung tâm hội tụ và lan tỏa văn hóa hàng đầu khu vực.

Minh chứng rõ ràng cho khát vọng ấy chính là những sự kiện sáng tạo ngày càng quy mô và đa dạng. Tuần lễ Thiết kế – Sáng tạo Hà Nội đã trở thành “thương hiệu văn hóa” riêng của Thủ đô, quy tụ hàng trăm nghệ sĩ, kiến trúc sư, nhà thiết kế trong nước và quốc tế, giới thiệu những ý tưởng, sản phẩm và mô hình gắn chặt với đời sống đô thị. Không gian phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm, Nhà triển lãm 93 Đinh Tiên Hoàng hay Bảo tàng Hà Nội thường xuyên biến thành “phòng triển lãm mở”, nơi nghệ thuật và công chúng gặp nhau, khẳng định Hà Nội không chỉ lưu giữ ký ức, mà còn kiến tạo xu hướng mới.

Đặc biệt, những điểm di sản quen thuộc cũng được làm mới bằng sáng tạo. Văn Miếu – Quốc Tử Giám, biểu tượng của truyền thống hiếu học, đã nhiều lần trở thành “sân khấu ánh sáng” với công nghệ trình chiếu 3D mapping, các sự kiện thư pháp, triển lãm sách. Nhờ đó, di sản không còn đứng yên trong bảo tồn, mà được thổi thêm hơi thở đương đại, gắn kết hơn với thế hệ trẻ. Bảo tàng Hà Nội cũng đang chuyển mình mạnh mẽ, tổ chức triển lãm tương tác, áp dụng công nghệ số để đưa du khách vào trải nghiệm đa giác quan, biến nơi đây thành không gian sáng tạo sống động, phù hợp với nhịp sống hiện đại.

Nếu nhìn ra thế giới, có thể thấy tầm nhìn này của Hà Nội đang đi cùng quỹ đạo với các đô thị sáng tạo thành công: Seoul với Dongdaemun Design Plaza, Singapore với Gillman Barracks hay London với Tate Modern. Điểm khác biệt của Hà Nội là sự kết hợp độc đáo giữa di sản nghìn năm với sức sáng tạo trẻ trung. Chính sự hòa quyện này có thể tạo nên “bản sắc cạnh tranh” riêng: một Thủ đô vừa sâu lắng, cổ kính, vừa bừng nở sức sống hiện đại.

Hướng tới Đại hội XVIII, khát vọng đặt ra là biến Hà Nội thành Thành phố sáng tạo toàn cầu – nơi di sản và đổi mới gắn kết, nơi người dân không chỉ thụ hưởng mà còn làm chủ quá trình sáng tạo. Để đạt được điều đó, Thành phố cần tiếp tục tạo cơ chế cởi mở hơn cho doanh nghiệp văn hóa, hỗ trợ nghệ sĩ và tài năng trẻ, đầu tư hạ tầng hiện đại cho các không gian sáng tạo, và quan trọng hơn, lan tỏa tinh thần sáng tạo đến từng cộng đồng dân cư.

Công nghiệp văn hóa sẽ không thể chỉ được đo bằng những chỉ số kinh tế đơn thuần, mà phải được nhìn thấy trong nếp sống hàng ngày: trong ánh mắt tự hào của người dân khi tham gia một lễ hội, trong sự hào hứng của giới trẻ tại các concert, trong niềm xúc động của du khách khi bước vào một bảo tàng hiện đại hay hòa mình vào một festival nghệ thuật. Khi văn hóa trở thành hơi thở đời thường, và sáng tạo trở thành nhịp sống của thành phố, thì Hà Nội mới thật sự khẳng định tầm vóc một Thủ đô sáng tạo toàn cầu.