ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Sáng 2/12/2025, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, đồng thời xem xét chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026–2035.

Góp ý về nội dung dự phòng và quản lý bệnh không lây nhiễm, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội) cho rằng mục tiêu 100% trạm y tế xã thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Y tế là chưa đủ rõ ràng. Bởi trên thực tế, nhiều bệnh không lây nhiễm đã được quản lý tại tuyến cơ sở trong nhiều năm qua. Điều quan trọng hơn là xác định được tỷ lệ người bệnh được quản lý và điều trị hiệu quả ngay từ tuyến cơ sở.

“Ở các nước phát triển, khoảng 80–90% bệnh nhân mắc bệnh không lây nhiễm được theo dõi, chăm sóc tại y tế cơ sở. Đây mới là thước đo thực chất về năng lực hệ thống”, đại biểu dẫn khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và đề xuất điều chỉnh mục tiêu theo hướng: đến năm 2030, 80% người bệnh được quản lý tại y tế cơ sở và tăng lên 90% vào năm 2035.

Về cơ chế, chính sách đột phá, đại biểu cho rằng hệ thống y tế hiện vẫn thiên về điều trị, trong khi công tác dự phòng, sàng lọc sớm chưa được đầu tư tương xứng. Do đó, bà đề nghị bổ sung chính sách triển khai gói dịch vụ sàng lọc cơ bản hằng năm cho người dân, gắn với hệ thống quản lý sức khỏe toàn dân và tích hợp kết quả vào hồ sơ sức khỏe điện tử. “Một dòng dữ liệu thống nhất sẽ giúp giảm trùng lặp, tiết kiệm chi phí và tăng hiệu quả chăm sóc sức khỏe lâu dài”, bà nói.

Đối với nhân lực y tế, nhất là ở tuyến cơ sở, đại biểu Trần Thị Nhị Hà cho rằng các chính sách hiện hành chưa đủ sức hấp dẫn để thu hút và giữ chân bác sĩ. Bà đề xuất tính thâm niên, xếp bậc lương cho bác sĩ từ khu vực tư nhân khi chuyển về làm việc tại cơ sở công lập, xem xét đặc cách tuyển dụng với người đã có chứng chỉ hành nghề.

“Cần nâng phụ cấp ưu đãi nghề lên 100% đối với bác sĩ trực tiếp làm chuyên môn và tối thiểu 70% với các vị trí chuyên môn khác, nếu chúng ta thực sự muốn củng cố vững chắc tuyến y tế cơ sở”, đại biểu nhấn mạnh.

Ở góc độ tài chính, mặc dù dự thảo cho phép đơn vị tự chủ quyết định mức chi tăng thêm từ nguồn thu hợp pháp ngoài ngân sách, song nhiều cơ sở y tế tuyến dưới hiện phải dồn nguồn thu để chi cho hoạt động thường xuyên. Vì vậy, đại biểu kiến nghị Nhà nước bảo đảm 100% chi thường xuyên và chi đầu tư cho các đơn vị y tế cơ sở và dự phòng, tạo điều kiện để họ dành toàn bộ nguồn thu hợp pháp cho quỹ phát triển và phúc lợi, qua đó nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Bộ tiêu chí phải linh hoạt với từng mô hình y tế

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà cũng đề nghị các chương trình mục tiêu quốc gia cần được xây dựng trên cơ sở khoa học, thực tiễn và có tham chiếu các tiêu chuẩn quốc tế. “Mọi mục tiêu, chỉ tiêu đều phải có căn cứ rõ ràng, tránh tình trạng đặt ra con số khi điều kiện thực hiện chưa sẵn sàng”, đại biểu nhấn mạnh.

Liên quan đến mục tiêu tỷ lệ xã, phường, đặc khu đạt bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã, dự thảo đề ra mức 90% vào năm 2030 và 95% vào năm 2035. Tuy nhiên, theo đại biểu, bộ tiêu chí hiện hành được ban hành từ năm 2023, dựa trên mô hình tổ chức hành chính cũ, trong khi từ ngày 1/7/2025, hệ thống chính quyền cấp xã đã chuyển sang mô hình mới.

“Đến nay, Bộ Y tế vẫn chưa ban hành bộ tiêu chí mới phù hợp với mô hình tổ chức mới của cấp xã. Vậy căn cứ nào để xác định chính xác tỷ lệ 90% hay 95%?”, bà Hà đặt vấn đề, đồng thời cho rằng nếu thông qua chỉ tiêu ngay lúc này có thể dẫn tới tình trạng “đặt con số trước, rồi tìm cách khớp sau”, làm giảm tính khách quan, trung thực của kết quả đánh giá.

Bên cạnh đó, Thông tư 43 của Bộ Y tế quy định từ nay đến năm 2030 sẽ tồn tại song song hai mô hình trạm y tế xã với cơ chế hoạt động khác nhau. “Bộ tiêu chí trong thời gian tới cần đủ linh hoạt để phù hợp với từng mô hình cụ thể, thay vì áp dụng cứng nhắc một khuôn chung cho tất cả”, đại biểu kiến nghị và đề xuất chỉ nên thông qua Nghị quyết sau khi Bộ Y tế ban hành Bộ Tiêu chí Quốc gia về Y tế xã mới, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để đánh giá minh bạch, hạn chế yếu tố cảm tính.