EU tìm cách viện trợ cho Ukraine
Ủy ban EU cho biết đã cam kết đảm bảo đáp ứng nhu cầu tài chính của Ukraine cho năm 2026 và 2027. Tại cuộc gặp cấp cao sắp tới, lãnh đạo các quốc gia thành viên EU sẽ quyết định chọn cách thức giúp có được nguồn tài chính trên.
Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Ukraine cần khoảng 157 tỷ USD để có thể tồn tại và tiếp tục chiến tranh với Nga trong hai năm tới. Mỹ cho tới nay chưa thấy hứa hẹn hay cam kết gì về viện trợ tài chính cho Ukraine và không còn có thể tin tưởng chắc chắn rằng Mỹ kể cả khi đã hứa hẹn hay cam kết sẽ thực hiện nên EU buộc phải chủ động tự lo liệu việc không để cho Ukraine bị khánh kiệt về tài chính. EU dự định chi ra cho Ukraine khoảng 105 tỷ USD trong số tiền trên, phần còn lại sẽ do các đồng minh và đối tác khác của Ukraine trên thế giới đóng góp.
Xác định cụ thể nhu cầu của Ukraine về viện trợ tài chính là việc đơn giản đối với EU. Vấn đề mấu chốt nhất và nan giải hơn rất nhiều là EU kiếm đâu ra số tiền lớn này. Ủy ban EU đưa ra hai đề xuất giải pháp để lãnh đạo các quốc gia thành viên quyết định tại cuộc gặp cấp cao sắp tới, dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 18/12 này. Tại cuộc gặp, EU phải quyết định bởi Ukraine cần được viện trợ tài chính ngay từ đầu năm 2026 sắp đến. Đề xuất thứ nhất của Ủy ban EU là sử dụng tài sản của Nga ở nước ngoài bị EU phong toả từ sau khi bùng phát cuộc chiến tranh ở Ukraine giữa Nga và Ukraine.
Theo số liệu của Ủy ban EU, giá trị toàn bộ số tài sản này của Nga khoảng 244 tỷ USD, khoảng 225 trong số đó được giữ ở Bỉ. Đề xuất thứ hai là EU đi vay tiền trên thị trường tài chính và tiền tệ quốc tế theo mô thức EU đứng tên vay và đảm bảo trả, vì EU không thể bị phá sản nhưng rồi phân bổ các thành viên trả nợ dần hoặc biến thành nợ chung của cả EU. Đến nay, EU đã vài lần kiếm tiền như vậy.
Cả hai đề xuất trên có vẻ rất khả thi khi ở đề xuất đầu, EU đang nắm giữ tài sản của Nga và ở đề xuất hai đã có tiền lệ trong EU. Nhưng trên thực tế, cả hai đề xuất này đều không chắc là sẽ khả thi. Để có thể vay tiền được từ thị trường, EU cần sự đồng ý của tất cả các thành viên. Chắc chắn sẽ có thành viên như Hungari hoặc Slovakia không đồng tình. EU cần nhiều thời gian và công sức cũng như nhượng bộ để thuyết phục các thành viên chuyển từ phản đối sang đồng ý trong khi việc phải được quyết định ngay trong những ngày tới.
Việc sử dụng tài sản của Nga động chạm đến pháp lý quốc tế, tiềm ẩn sự trả đũa của Nga, kéo theo nhiều rủi ro về chính trị an ninh châu lục, gia tăng căng thẳng với Nga và gây thêm trở ngại cho giải pháp chính trị hoà bình.
EU ý thức được những hệ luỵ ấy nhưng vì trong khó mãi vẫn chưa ló ra được giải pháp nên buộc phải "đếm cua trong hang".
