ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Sáng nay, 24/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) cho rằng dự thảo luật đã kế thừa nhiều nội dung tích cực, song vẫn cần hoàn thiện để phản ánh đúng thực tiễn hoạt động giám sát hiện nay. Ông đề xuất bổ sung cụm từ “kịp thời” vào nguyên tắc giám sát (Điều 3), bởi theo ông, hiệu quả giám sát không chỉ ở chỗ đúng và công khai, mà còn phải nhanh chóng, phù hợp diễn biến thực tế.

Đại biểu Dương Khắc Mai cũng nhấn mạnh: “Giám sát chỉ có ý nghĩa khi nghị quyết và kết luận được thực hiện nghiêm túc. Do đó, cần quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân sau giám sát, đồng thời xác lập cơ chế theo dõi, đôn đốc cụ thể. Phải đảm bảo kết quả giám sát được thực thi đến cùng, chứ không dừng ở kiến nghị hay báo cáo”.

Về trách nhiệm của đối tượng chịu giám sát, đại biểu Mai đề nghị không cần liệt kê lại toàn bộ các chủ thể, mà chỉ nêu nguyên tắc chung: “Nghiêm chỉnh chấp hành nghị quyết, kết luận, kiến nghị; chủ động khắc phục vi phạm và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân”.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nêu thực tế, nhiều tổ đại biểu Hội đồng nhân dân, đặc biệt ở cấp xã, hoạt động giám sát còn mang tính hình thức, cả nhiệm kỳ chỉ giám sát được một đến hai lần.

“Tôi cho rằng không nên quy định giám sát ở Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân cấp cơ sở. Nên tập trung thẩm quyền ở cấp tỉnh, còn đại biểu cá nhân có thể tham gia qua các ban của Hội đồng nhân dân”, đại biểu Hòa đề xuất.

Đại biểu Phạm Văn Hòa cũng đồng tình việc bổ sung nguyên tắc “bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam” trong hoạt động giám sát, song nhấn mạnh cần cụ thể hóa cách thực hiện. Theo ông, trước khi lập chương trình giám sát, đoàn đại biểu Quốc hội nên báo cáo Thường trực Tỉnh ủy để thống nhất định hướng, tránh chồng chéo.

Một điểm đáng chú ý được đại biểu Hòa chỉ ra là thiếu sự phối hợp giữa Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân và Mặt trận Tổ quốc trong hoạt động giám sát, dẫn tới trùng lặp, gây áp lực cho cơ quan chịu giám sát. “Có nơi một năm, địa phương bị giám sát hai đến ba lần về cùng một vấn đề. Luật lần này cần thiết lập cơ chế phối hợp thống nhất để giảm lãng phí nguồn lực”.

Linh hoạt thời hạn phản hồi, tăng điều kiện hỗ trợ đại biểu giám sát

Đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng trong thực tế, nhiều đại biểu Quốc hội chưa chủ động thực hiện giám sát độc lập. Vì vậy, nếu luật cho phép đại biểu lập chương trình giám sát riêng thì cần quy định rõ quyền mời cơ quan, đơn vị liên quan phối hợp, đồng thời có cơ chế hỗ trợ thông tin, hậu cần để đảm bảo hiệu quả.

Cùng quan điểm, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị bổ sung vào Điều 25 quy định rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc tạo điều kiện cho đại biểu thực hiện giám sát. Bên cạnh đó, thời hạn 15 – 30 ngày để cơ quan chịu giám sát phản hồi kết quả cần được áp dụng linh hoạt với các vụ việc phức tạp, có cơ chế gia hạn bằng văn bản để đảm bảo xử lý đến nơi đến chốn, không chỉ dừng ở đúng hạn hình thức.

Làm rõ thẩm quyền từng cấp, tránh giám sát trùng lặp

Đại biểu Mai Văn Hải (đoàn Thanh Hóa) cơ bản thống nhất với dự thảo luật, song cho rằng một số quy định cần được điều chỉnh để tránh chồng chéo và đảm bảo tính khả thi khi áp dụng. Theo ông, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nên tập trung vào việc giúp Quốc hội thực hiện quyền giám sát tối cao, không nên mở rộng sang giám sát nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh. Bên cạnh đó, đoàn đại biểu Quốc hội địa phương không nên giám sát cơ quan Trung ương vì dễ dẫn đến trùng lặp; nhiệm vụ này nên giao cho các cơ quan chuyên trách của Quốc hội như Ủy ban Dân nguyện.

Cũng bàn về phạm vi giám sát, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (đoàn Vĩnh Long) cho rằng cần làm rõ chủ thể và hình thức giám sát, bao gồm giám sát tối cao, giám sát chuyên đề, chất vấn và giải trình nhằm đảm bảo thống nhất khi áp dụng. Bà nhận định quy định “đoàn đại biểu Quốc hội giám sát các cơ quan khác ở địa phương” còn chung chung, dễ gây cách hiểu khác nhau và khó triển khai trên thực tế. Đồng thời, cần mở rộng quy định về thời hạn và trách nhiệm phản hồi của các bộ, ngành Trung ương, thay vì chỉ áp dụng cho cơ quan địa phương.

Từ các ý kiến thảo luận, các đại biểu đều thống nhất rằng mục tiêu của dự luật lần này là giảm hình thức, tăng hiệu quả thực chất trong hoạt động giám sát. Để đạt được điều đó, luật cần làm rõ thẩm quyền từng cấp, thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ, đồng thời gắn hoạt động giám sát với trách nhiệm giải trình và niềm tin của cử tri.