ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Trong những ngày cuối tháng 11, một số trạm quan trắc ở Hà Nội ghi nhận chỉ số AQI vượt 200. Đây là mức được xem là “rất xấu”, phản ánh áp lực lớn từ giao thông, xây dựng, sinh hoạt và điều kiện thời tiết thời điểm giao mùa.

Và để ứng phó, Hà Nội đã có động thái khá kịp thời. Ngày 1/12, Thành phố ban hành Công văn 6356 yêu cầu triển khai loạt biện pháp cấp bách về kiểm soát ô nhiễm không khí. Điểm nổi bật là việc tăng cường theo dõi chất lượng không khí bằng nhiều kênh: từ hệ thống quan trắc cố định, dữ liệu vệ tinh, thiết bị bay không người lái, đến camera giao thông, ứng dụng iHanoi và cả mạng xã hội. Khi thông tin được cập nhật liên tục và đa nguồn, việc quản lý sẽ chủ động hơn, thay vì chỉ phản ứng khi tình hình đã xấu đi.

Với lĩnh vực xây dựng thường phát sinh bụi mịn thì công văn yêu cầu rất rõ ràng: phải che chắn, phun sương, rửa xe trước khi ra khỏi công trường; phế thải phải được đóng gọn, che kín; bề mặt đất đang thi công phải được phủ bằng cây xanh hoặc vật liệu chuyên dụng; các công trình lớn phải lắp hệ thống giám sát bụi bằng cảm biến hoặc camera… Những quy định này bám sát thực tế nhiều năm qua và nếu được thực hiện nghiêm sẽ giúp giảm đáng kể lượng bụi phát tán vào không khí.

Hà Nội cũng yêu cầu tăng tần suất quét đường, hút bụi, rửa đường vào ban đêm và sáng sớm - thời điểm ít phương tiện lưu thông và hiệu quả cao nhất trong việc giảm bụi lắng đọng. Đồng thời, Thành phố chú trọng đến các hoạt động sinh hoạt cộng đồng: kiểm soát đốt rác, đốt rơm rạ; vận động cơ sở tôn giáo hạn chế đốt vàng mã; tăng cường xử lý xe xả khói đen, xe chở vật liệu không che chắn;... Đây đều là những hành vi nhỏ nhưng có tác động trực tiếp đến chất lượng không khí trong khu dân cư.

Các lĩnh vực y tế và giáo dục được yêu cầu điều chỉnh phù hợp: khuyến cáo trẻ em, người già, người có bệnh hô hấp hạn chế ra ngoài vào những ngày AQI cao; trường học hạn chế hoạt động ngoài trời và nếu chất lượng không khí vượt mức rất cao, có thể xem xét tạm dừng hoặc điều chỉnh thời gian học. Những biện pháp này bám sát hướng dẫn sức khỏe cộng đồng và đặt an toàn của người dân lên hàng đầu.

Không dừng lại ở đó, ngày 2/12, Thành phố tiếp tục ban hành Công văn 6360 xử lý tình trạng đổ trộm rác, phế thải tại các tuyến Vành đai 2 và 3. Đây là những điểm thường bị bỏ quên nhưng lại ảnh hưởng lớn đến môi trường và mỹ quan đô thị. Chỉ đạo được đưa ra theo hướng kiểm tra ngay, xử lý nghiêm và báo cáo kết quả. Đây là một phản ứng nhanh, đúng trọng tâm mà Thành phố tiếp tục đưa ra.

Nếu nhìn tổng thể, có thể thấy Hà Nội đang hướng tới cách tiếp cận toàn diện hơn để bảo vệ không khí đô thị như: quản lý dựa trên dữ liệu; kiểm soát đồng bộ các nguồn phát thải; tăng cường vệ sinh và phòng ngừa phát tán; điều chỉnh hoạt động giáo dục - y tế theo mức độ rủi ro; xử lý các điểm nóng kịp thời.

Thực tế, cách làm này không phải là mới trên thế giới. Seoul (Hàn Quốc) từng đối mặt tình trạng tương tự và đã cải thiện chất lượng không khí nhờ hệ thống giám sát liên tục, siết chặt công trường, tăng cường vệ sinh đường phố và điều chỉnh linh hoạt hoạt động trong những ngày ô nhiễm cao. Hà Nội, ở góc độ nào đó, đang đi theo hướng tiếp cận đã được kiểm chứng này.

Quay trở lại với một thành tố không thể không nhắc tới đó chính là con người. Chúng ta - với những hành động nhỏ mỗi ngày cũng có thể bảo vệ bầu không khí của Thủ đô. Hãy nhớ không đốt rác, hạn chế đốt vàng mã, theo dõi chỉ số AQI mỗi ngày, bảo vệ bản thân bằng khẩu trang đạt chuẩn, sử dụng phương tiện hợp lý… những điều này không thể thay đổi ngay chất lượng không khí, nhưng sẽ góp phần định hình thói quen sống xanh và tạo động lực để các biện pháp của Thành phố phát huy hiệu quả.

Như miếng bông tẩy trang mỗi chiều mọi người hay dùng thì nó chỉ là một chi tiết rất nhỏ, nhưng lại nhắc chúng ta rằng không khí không phải là thứ trừu tượng. Nó ở trên da, trong phổi, trong từng nhịp thở. Khi chúng ta cảm nhận rõ điều đó, những nỗ lực của Thành phố và của chính mỗi người sẽ gặp nhau ở một điểm chung: mong muốn một bầu không khí trong lành hơn cho Thủ đô ta.