Trải suốt chiều dài lịch sử, Hà Nội luôn là trung tâm chính trị, văn hóa và ngoại giao của đất nước. Từ “Hội nghị Diên Hồng” thời Trần, “Điện Biên Phủ trên không” khẳng định bản lĩnh Thủ đô anh hùng, đến thời kỳ đổi mới với những hiệp định quốc tế trọng đại, Hà Nội luôn ở tuyến đầu của ngoại giao Việt Nam.

Bước vào nhiệm kỳ 2020–2025 và chuẩn bị cho giai đoạn 2025–2030, công tác đối ngoại của Thủ đô mang ý nghĩa chiến lược: vừa giữ vững môi trường hòa bình, mở rộng hợp tác quốc tế, nâng cao vị thế quốc gia, vừa trực tiếp phục vụ phát triển kinh tế – xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị vững mạnh.

Tháng 10/2020, Đại hội XVII Đảng bộ thành phố Hà Nội xác định 5 nhiệm vụ trọng tâm, 3 khâu đột phá chiến lược, trong đó có yêu cầu “mở rộng và nâng cao hiệu quả đối ngoại, hợp tác quốc tế, khẳng định vai trò và vị thế của Thủ đô.”

Trong bối cảnh toàn cầu hóa sâu rộng, Hà Nội không chỉ là trung tâm chính trị – hành chính quốc gia mà còn là cầu nối, điểm hội tụ của các dòng chảy văn hóa, kinh tế, khoa học và đổi mới sáng tạo. Từ nhận thức ấy, Thành ủy xác định công tác đối ngoại là kênh thể hiện năng lực lãnh đạo, bản lĩnh chính trị và văn hóa của Đảng bộ Thủ đô.

Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố quán triệt sâu sắc chỉ đạo của Trung ương về đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân; cụ thể hóa bằng các chương trình, kế hoạch gắn với phát triển kinh tế – xã hội, văn hóa, an ninh – quốc phòng. Đối ngoại không chỉ là “cửa sổ mở ra thế giới”, mà còn là phương thức thể hiện bản lĩnh và uy tín của Đảng bộ Hà Nội trong thời kỳ hội nhập.

Nhiệm kỳ XVII (2020–2025) là giai đoạn nhiều biến động, từ đại dịch COVID-19 đến những thay đổi sâu rộng của kinh tế, chính trị thế giới. Trong bối cảnh đó, Hà Nội thể hiện rõ bản lĩnh của một Đảng bộ lớn – chủ động thích ứng, linh hoạt hành động, giữ vững ổn định và duy trì nhịp phát triển đối ngoại.

Khi giao lưu trực tiếp bị gián đoạn, Thành ủy chỉ đạo đổi mới phương thức, triển khai “ngoại giao trong đại dịch” bằng các hình thức trực tuyến, kết nối với những thành phố kết nghĩa, tổ chức hội nghị xúc tiến đầu tư, hợp tác y tế với Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Đức… Những mô hình này vừa duy trì dòng chảy hợp tác, vừa mở ra hướng tiếp cận mới – ứng dụng chuyển đổi số trong quản trị đối ngoại hiện đại.

Từ năm 2022, hoạt động đối ngoại của Hà Nội nhanh chóng phục hồi và mở rộng. Hơn 200 cuộc tiếp xúc cấp cao được tổ chức; hàng trăm đoàn quốc tế tới thăm, ký kết thỏa thuận với Thành phố. Các điểm nhấn hợp tác nổi bật gồm Vientiane, Seoul, Paris, Moskva, Bắc Kinh, Fukuoka, góp phần khẳng định vị thế và uy tín của Thủ đô Việt Nam trong khu vực.

Dưới sự lãnh đạo thống nhất của Thành ủy, hình ảnh “Thủ đô hòa bình – sáng tạo – hợp tác – tin cậy” ngày càng được khẳng định trên các diễn đàn quốc tế như Diễn đàn các thành phố vì hòa bình thế giới, Mạng lưới các thành phố sáng tạo UNESCO và Hội nghị Thủ đô các nước ASEAN.

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo đối ngoại của Hà Nội được triển khai đồng bộ từ Thành ủy đến HĐND, UBND và các sở, ngành.

Ban Đối ngoại Thành ủy phối hợp chặt chẽ với Sở Ngoại vụ, Văn phòng UBND và các sở chuyên ngành để hình thành cơ chế điều phối tập trung, bảo đảm tính Đảng trong lãnh đạo và tính linh hoạt trong quản lý hành chính.

Trên cơ sở đó, HĐND Thành phố ban hành nhiều nghị quyết tạo hành lang pháp lý cho hợp tác quốc tế: hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, xúc tiến đầu tư vùng động lực, tăng cường hợp tác giáo dục, y tế với thủ đô các nước bạn.

UBND Thành phố cụ thể hóa bằng Chương trình hành động về đối ngoại và hội nhập quốc tế giai đoạn 2021–2025, tập trung vào sáu nhóm nhiệm vụ: mở rộng quan hệ hữu nghị; thúc đẩy ngoại giao kinh tế và thương mại; phát triển ngoại giao văn hóa; đẩy mạnh ngoại giao nhân dân; xây dựng chính quyền điện tử, công dân số; tăng cường thông tin đối ngoại, bảo vệ hình ảnh Thủ đô.

Thực hiện tinh thần đó, hiệu quả hợp tác quốc tế được nâng cao rõ rệt: hơn 50 thỏa thuận hợp tác mới được ký kết trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, chuyển đổi số, quy hoạch đô thị, môi trường và năng lượng sạch.

Nhiều mô hình mới ra đời, như “Chi bộ đối ngoại trong doanh nghiệp FDI”, “Tổ đảng tại các liên doanh quốc tế”, góp phần mở rộng vai trò lãnh đạo của Đảng trong khu vực kinh tế có yếu tố nước ngoài – bước tiến thể hiện tư duy đổi mới trong xây dựng Đảng thời hội nhập.

Song song với đối ngoại chính trị và kinh tế, ngoại giao nhân dân trở thành điểm sáng nổi bật. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội phát huy vai trò cầu nối, thúc đẩy hợp tác nhân dân – nhân dân, giao lưu văn hóa, thanh niên và nghệ thuật.

Các hoạt động như Ngày Hà Nội tại Viêng Chăn, Tuần văn hóa Hà Nội – Hàn Quốc, Hà Nội với bạn bè bốn phương đã trở thành thương hiệu, lan tỏa thông điệp về một Thủ đô hòa bình, nhân văn, năng động và đáng sống.

Giai đoạn 2020–2025 ghi dấu bước phát triển mạnh mẽ của Hà Nội trong công tác đối ngoại, với nhiều thành tựu thể hiện rõ tầm nhìn chiến lược và sự chủ động hội nhập.

Từ ngoại giao chính trị, kinh tế đến ngoại giao văn hóa, Thủ đô đã chứng minh năng lực tổ chức, điều hành, đồng thời khẳng định bản lĩnh của một trung tâm đối ngoại quan trọng của cả nước.

Năm 2023, UNESCO gia hạn danh hiệu “Thành phố sáng tạo”, ghi nhận nỗ lực của Hà Nội trong gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức. Tiếp đó, năm 2024, Thủ đô được vinh danh là “Điểm đến du lịch thành phố hàng đầu châu Á”, khẳng định sức hấp dẫn của một thành phố mang đậm dấu ấn văn hiến, hòa bình và sáng tạo.

Những kết quả này không chỉ đến từ chiến lược xúc tiến du lịch mà là thành quả của ngoại giao văn hóa, góp phần “mềm hóa” hình ảnh Thủ đô trên bản đồ quốc tế – nơi hội tụ truyền thống và khát vọng đổi mới.

Ở phương diện kinh tế, Hà Nội trở thành điểm đến tin cậy của các nhà đầu tư toàn cầu. Trong nhiệm kỳ XVII, Thành phố thu hút hơn 25 tỷ USD vốn FDI đăng ký, 16 tỷ USD vốn thực hiện, đạt mức cao nhất trong 5 năm qua. Hàng nghìn dự án mới trong lĩnh vực công nghệ cao, năng lượng sạch, dịch vụ chất lượng cao được triển khai, mở ra không gian hợp tác mới.

Nhìn lại nhiệm kỳ 2020–2025, có thể khẳng định công tác đối ngoại đã góp phần quan trọng vào mọi mặt phát triển của Thủ đô:

Kinh tế: Hà Nội đạt mức tăng trưởng GRDP bình quân 6,57%/năm; thu hút FDI dẫn đầu cả nước; mạng lưới doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tăng nhanh, đạt hơn 7.000 doanh nghiệp.

Văn hóa – xã hội: Thủ đô trở thành điểm đến của các sự kiện quốc tế lớn, đăng cai Lễ kỷ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô, 80 năm Quốc khánh 2/9, cùng hàng chục hoạt động giao lưu, triển lãm, hội nghị quốc tế quy mô lớn.

Chính trị – đối ngoại nhân dân: Hà Nội giữ vững hình ảnh “điểm đến an toàn, tin cậy và hợp tác”, là nơi kết nối giữa Việt Nam và bạn bè quốc tế.

Các tập đoàn đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, châu Âu tiếp tục chọn Hà Nội là địa bàn chiến lược. Thành phố chủ động mở văn phòng xúc tiến đầu tư tại Tokyo, Seoul, Paris, đồng thời thiết lập mạng lưới liên kết Thủ đô với các trung tâm lớn như Bangkok, Kuala Lumpur, Jakarta, Bắc Kinh, Viêng Chăn… – một mô hình hợp tác vùng kiểu mới, mang đậm dấu ấn Hà Nội trong ngoại giao đô thị hiện đại.

Bước vào nhiệm kỳ mới, Thành ủy Hà Nội đã xác định rõ định hướng chiến lược:

“Triển khai đồng bộ, hiệu quả, toàn diện công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; nâng cao uy tín, vị thế quốc tế của Thủ đô.”

Đây không chỉ là sự kế thừa nhất quán các định hướng của những nhiệm kỳ trước, mà còn là bước phát triển mới về tư duy và phương thức lãnh đạo đối ngoại, mở ra giai đoạn toàn diện hơn, sâu rộng hơn, gắn kết giữa sức mạnh nội sinh và hội nhập quốc tế, giữa bản sắc văn hiến và khát vọng sáng tạo.

Trong bối cảnh thế giới biến động nhanh, cục diện kinh tế – chính trị toàn cầu tái cấu trúc sâu sắc, Hà Nội được Trung ương kỳ vọng tiếp tục là đầu tàu đổi mới, trung tâm lan tỏa tinh thần phát triển, cải cách và hội nhập của cả nước — một Thủ đô mang tầm vóc khu vực, năng lực quốc tế, bản lĩnh chính trị và văn hóa Việt Nam.

Những định hướng ấy thể hiện rõ tư duy đổi mới trong lãnh đạo công tác đối ngoại của Đảng bộ Thành phố – chuyển từ mục tiêu “mở rộng hợp tác” sang “kiến tạo phát triển”, từ giao lưu đơn thuần thành động lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi mô hình tăng trưởng và hội nhập toàn diện.

Tinh thần chỉ đạo ấy trở thành nguồn cảm hứng chính trị và động lực hành động để Đảng bộ Thành phố cụ thể hóa đường lối đối ngoại, phát huy sức mạnh nội sinh, mở rộng hợp tác quốc tế, nâng tầm vị thế Thủ đô – một Hà Nội tiên phong, hội nhập sâu rộng, phát triển toàn diện và lan tỏa bản lĩnh Việt Nam trong thời đại mới.