Hà Nội và hành trình đi tìm bầu không khí trong lành | Hà Nội tin mỗi chiều
Hà Nội - thành phố của những mùa hoa, của những con phố cổ tấp nập và dòng người hối hả. Nhưng cùng với đó, Hà Nội cũng là thành phố mà mỗi sáng nhiều người mở cửa ra, thay vì đón ánh nắng, lại thấy một màn mờ xám, chẳng rõ là sương hay bụi.
Ứng dụng đo chất lượng không khí báo đỏ, báo tím; khẩu trang trở thành vật bất ly thân. Chúng ta yêu Hà Nội, nhưng không thể phủ nhận rằng bầu không khí đang là một phép thử khắc nghiệt cho sức khỏe và sự kiên nhẫn của mỗi người.
Đó là thực tế không dễ chịu chút nào, nhưng cũng không thể phủ nhận rằng Hà Nội đang nỗ lực thay đổi. Nhiều năm qua, chính quyền Thành phố đã có những bước đi bài bản để giải quyết vấn đề này. Từ việc mở rộng các vùng phát thải thấp, thúc đẩy xe buýt điện, metro, đến kế hoạch hạn chế xe máy xăng trong nội đô từ 2026. Cùng với đó là những chiến dịch cụ thể hơn, gần gũi hơn: xóa bỏ bếp than tổ ong, hạn chế đốt rơm rạ, siết chặt quản lý các công trình xây dựng gây bụi.
Kết quả ban đầu đã có: 6 tháng đầu năm nay, nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình giảm gần 9% so với cùng kỳ. Số ngày mà chất lượng không khí ở mức “dễ thở” cũng tăng lên. Có thể những con số này chưa đủ để làm chúng ta yên tâm, nhưng ít nhất nó cho thấy những nỗ lực đã bắt đầu được đền đáp.
Một điểm sáng khác chính là câu chuyện của sông Tô Lịch. Trước đây, dòng sông này vốn gắn với hình ảnh ô nhiễm, mùi hôi khó chịu. Nhưng vài năm gần đây, với nhiều dự án cải tạo, xử lý nước thải, sông Tô Lịch đã dần hồi sinh. Khi đi qua đoạn sông gần đường Láng, chúng ta có thể cảm nhận rõ ràng: màu nước đã trong hơn, cảnh quan hai bên bờ được chỉnh trang, người dân bắt đầu quay lại dạo bộ, tập thể dục. Nó không chỉ là một thay đổi về môi trường, mà còn là tín hiệu cho thấy Hà Nội hoàn toàn có thể cải thiện chất lượng sống nếu quyết tâm và có sự đồng lòng.
Tuy nhiên, để không khí Hà Nội thật sự trong lành, chỉ trông chờ vào chính quyền thôi thì chưa đủ. Nguồn gốc của ô nhiễm phần lớn đến từ chính sinh hoạt hằng ngày của chúng ta: từ thói quen đốt rác, đốt vàng mã, cho đến việc sử dụng phương tiện cá nhân quá nhiều, hay thiếu ý thức trong việc bảo vệ cây xanh. Mỗi hành vi nhỏ, nếu không thay đổi, sẽ cộng dồn thành những gánh nặng lớn cho môi trường.
Nhiều người hay than phiền: “Ô nhiễm thế này thì mình làm gì cũng chẳng giải quyết được”. Nhưng thật ra, suy nghĩ đó chính là một rào cản lớn. Một thành phố hơn tám triệu dân, nếu ai cũng nghĩ rằng bản thân không có vai trò gì, thì chắc chắn không có phép màu nào xảy ra. Ngược lại, nếu ai cũng chịu thay đổi một chút như giảm đốt rác, đi xe buýt nhiều hơn, tiết kiệm điện, trồng thêm cây thì kết quả cộng hưởng sẽ rất đáng kể.
Hãy thử nhìn lại câu chuyện bếp than tổ ong. Cách đây vài năm, Hà Nội vẫn có hàng chục nghìn hộ dùng loại bếp này. Nhưng nhờ sự vào cuộc của chính quyền, cùng với sự đồng thuận của người dân, giờ đây chúng gần như đã biến mất. Điều đó cho thấy: khi có sự phối hợp, những thói quen tưởng chừng “khó bỏ” vẫn có thể thay đổi.
Hay như việc sông Tô Lịch dần hồi sinh, rõ ràng đó không phải công trình của riêng một cơ quan nào, mà còn nhờ sự hợp tác từ cộng đồng, từ người dân sống quanh khu vực. Những tấm biển nhắc nhở “không vứt rác xuống sông” giờ đây đã có người lắng nghe và thực hiện. Dần dần, hình ảnh dòng sông đen kịt, nặng mùi chỉ còn là ký ức.
Để cải thiện chất lượng không khí, Hà Nội cũng cần một sự đồng lòng như thế. Chính quyền có thể ban hành chính sách, nhưng hiệu quả đến đâu phụ thuộc vào việc người dân có cùng tham gia hay không. Nếu một bên nỗ lực, còn một bên thờ ơ, thì hành trình này sẽ rất khó đi đến đích.
Chúng ta ai cũng mong con cái mình được lớn lên trong một thành phố sạch sẽ, bầu trời xanh nhiều hơn ngày xám. Nhưng để điều đó thành hiện thực, mỗi người cần tự đặt ra câu hỏi: mình có thể làm gì, dù là nhỏ nhất, để Hà Nội bớt ô nhiễm? Dù chỉ là vài việc nhỏ, nhưng nếu cùng nhau thực hiện, sẽ tạo ra khác biệt lớn.
Thứ nhất, bạn có thể hạn chế đốt rác, đốt vàng mã. Thay vào đó hãy phân loại rác tại nguồn, để việc xử lý được hiệu quả hơn. Thứ hai, đi phương tiện công cộng hoặc xe điện cho những quãng đường ngắn, thay vì luôn dùng xe máy. Thứ ba, hãy che chắn cẩn thận khi sửa chữa, xây dựng nhà cửa, không để bụi bay ra môi trường xung quanh. Thứ tư, giữ gìn cây xanh, trồng thêm cây trước nhà nếu có điều kiện bởi cây xanh chính là “lá phổi” của thành phố. Cuối cùng là lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường cho con cái, bạn bè, để mỗi hành động tốt không chỉ dừng lại ở một người.
Chúng ta không thể dám chắc rằng với từng đó hành động, chỉ sau vài năm Hà Nội sẽ trong lành như những thành phố châu Âu. Nhưng nếu tin vào sức mạnh cộng hưởng: mỗi việc làm nhỏ giống như một viên gạch, đặt dần sẽ thành con đường rộng lớn dẫn tới bầu trời xanh.
Thành phố đã có kế hoạch, đã có mục tiêu, đã có những bước đi cụ thể. Điều còn thiếu là sự kiên trì và đồng lòng. Nếu chính quyền nỗ lực mà người dân thờ ơ, thì mọi kế hoạch cũng khó thành công. Ngược lại, nếu cả hai cùng bắt tay, thì hành trình đi tìm bầu không khí trong lành của Hà Nội sẽ không còn xa vời.
Hà Nội đang bước đi trên con đường dài mà không dễ dàng. Thế nhưng với những gì đã làm được, từ việc giảm bụi mịn, xóa bếp, than tổ ong cho đến hồi sinh sông Tô Lịch, chúng ta có quyền hi vọng. Và hi vọng đó chỉ thành hiện thực khi cả chính quyền lẫn người dân cùng kiên trì. Giữ cho Hà Nội trong lành và dễ thở hơn, đó không chỉ là trách nhiệm của ai đó xa xôi mà là trách nhiệm của chính chúng ta.
