ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Đây là những dự án luật quan trọng nhằm hoàn thiện chính sách phát triển khoa học - công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hình thành thị trường công nghệ theo hướng hiện đại, cạnh tranh và phù hợp với bối cảnh chuyển đổi số hiện nay.

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Trần Anh Tuấn (Đoàn ĐBQH TP.HCM) cho rằng, sản phẩm chiến lược được tạo ra từ các công nghệ chiến lược, mang tính dài hạn và rủi ro cao hơn thông thường. Do đó, chính sách của Nhà nước cũng cần phải mang tính đột phá hơn, thể hiện rõ cam kết chia sẻ rủi ro để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này.

Đồng quan điểm phải đổi mới mạnh mẽ chính sách, đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng) đánh giá dự thảo luật thể hiện đúng tinh thần khuyến khích chuyển giao công nghệ cao, công nghệ tiên tiến, công nghệ xanh, công nghệ mới và các dự án trọng điểm. Tuy nhiên, danh mục công nghệ tại Điều 9 hiện liệt kê quá dài và chi tiết, dẫn tới nguy cơ lạc hậu nhanh trong bối cảnh tiến bộ công nghệ đang thay đổi từng ngày. Điều này có thể khiến luật mất tính ổn định và gây khó khăn khi áp dụng.

“Trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh, nếu quy định quá chi tiết, khả năng lạc hậu là rất lớn, từ đó làm cho dự thảo Luật khó có tính ổn định lâu dài. Tôi đề nghị chỉ nên quy định theo nhóm tiêu chí mang tính nguyên tắc như: công nghệ gây rủi ro lớn cho môi trường, sức khỏe con người thì thuộc diện hạn chế hoặc cấm; công nghệ tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, công nghệ năng suất, chất lượng, khả năng cạnh tranh thì thuộc diện khuyến khích. Đồng thời, giao cho Chính phủ ban hành, cập nhật định kỳ danh mục công nghệ khuyến khích chuyển giao, hạn chế chuyển giao, cấm chuyển giao. Danh mục này được thiết kế đồng bộ với các danh mục ngành nghề ưu đãi, ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh trong dự án Luật Đầu tư để tránh trùng lặp, mâu thuẫn”, đại biểu Dương Khắc Mai nêu ý kiến.

Ở góc độ thúc đẩy thị trường công nghệ quốc gia, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn ĐBQH TP.HCM) tán thành cao với chủ trương sửa đổi luật nhằm hình thành cơ chế tài chính mang tính đột phá. Đặc biệt, chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp với ba mức 100%, 150% và 200% theo mức độ tiếp nhận công nghệ được đánh giá là sắc sảo, tạo động lực thực sự cho doanh nghiệp đầu tư vào chiều sâu. Tuy nhiên, theo đại biểu, cần xác lập các tiêu chí định lượng cụ thể và minh bạch để tránh áp dụng dàn trải.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - Đoàn ĐBQH TP.HCM đề xuất: “Để chính sách thực sự khuyến khích đầu tư vào chiều sâu, Ban soạn thảo cần quy định chi tiết các tiêu chí định lượng minh bạch để phân loại thành ba mức độ: ứng dụng, làm chủ và đổi mới. Việc phân loại phải dựa trên các chỉ số cốt lõi như tỷ lệ chi cho nghiên cứu và phát triển (R&D) trong tổng số doanh thu, mức độ nội địa hóa và số lượng giải pháp hữu ích được tạo ra. Điều này nhằm tránh việc áp dụng ưu đãi dàn trải và bảo đảm sự công bằng cho các doanh nghiệp đầu tư vào thực chất”.

Các đại biểu cũng lưu ý việc định nghĩa công nghệ mới và công nghệ xanh tại dự thảo, bởi nếu quy định chưa chặt chẽ có thể tạo kẽ hở cho nhập khẩu công nghệ cũ, đã lỗi thời trên thế giới nhưng chưa phổ biến tại Việt Nam.

Các đại biểu kiến nghị bổ sung tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng, dựa trên chuẩn khu vực, quốc tế hoặc các bộ tiêu chuẩn ISO, đồng thời gắn chặt với các quy chuẩn trong nước để bảo đảm kiểm soát chất lượng công nghệ nhập khẩu, tránh tùy tiện và bảo vệ lợi ích lâu dài của nền kinh tế.