Làn sóng review phim chi phối thói quen xem của khán giả
Những đoạn video tóm tắt phim (review phim) trên mạng xã hội đã bùng nổ mạnh mẽ chỉ trong vài năm trở lại đây, thu hút hàng triệu lượt xem. Tính tiện lợi, nhanh gọn khiến một bộ phận khán giả lựa chọn nắm nội dung trước thay vì theo dõi trọn vẹn tác phẩm.
Từ những clip một phút đến các video “kể trọn bộ phim”, làn sóng review đang tác động mạnh đến thói quen thưởng thức điện ảnh của khán giả trẻ. Nội dung ngắn, nhanh, dễ nắm bắt khiến nhiều người lựa chọn xem tóm tắt thay vì dành thời gian theo dõi trọn vẹn tác phẩm tại rạp. Đằng sau sự phổ biến của review phim này là không ít hệ lụy: từ thay đổi thói quen thưởng thức điện ảnh, đến nguy cơ vi phạm bản quyền và ảnh hưởng trực tiếp đến công sức sáng tạo của ê-kíp làm phim Việt.
Thực tế, mỗi bộ phim được sản xuất là thành quả của hàng tháng lao động bền bỉ của ê-kíp: từ khâu kịch bản, bối cảnh cho đến từng cú máy được cân chỉnh tỉ mỉ. Thế nhưng, chỉ trong vài phút “kể phim”, cả quá trình sáng tạo ấy có thể bị rút gọn thành những đoạn tóm tắt đơn giản, thậm chí sai lệch nội dung.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Bích – Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cho biết: "Những bài review ở trên mạng bây giờ không đúng nghĩa là bài review, khi mà đại đa số đều là kể tóm tắt cốt truyện của phim. Nó thỏa mãn được nhu cầu của một phần khán giả, nhưng ngược lại không tốt cho sự phát triển của điện ảnh. Bởi việc kể tóm tắt cốt truyện chỉ là một phần rất nhỏ của bộ phim thôi. Bộ phim còn là tổng hòa của rất nhiều yếu tố, đặc biệt là những yếu tố rất độc đáo của ngôn ngữ điện ảnh. Những bài review như hiện tại không thể nào nói hết được."
Nhiều video tóm tắt trọn vẹn đạt hàng trăm nghìn lượt xem, nhưng lại khai thác tác phẩm gốc để thu lợi mà gần như không đầu tư sáng tạo. Đáng lo hơn, các phân đoạn cao trào, những điểm cảm xúc mà đạo diễn muốn giữ lại cho khán giả lại bị tiết lộ trước khi phim ra rạp. Ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu ứng phòng vé.
Đạo diễn Trương Lê Hiếu Dân - Chi hội trưởng Chi hội Báo chí và Truyền thông – Hội Di sản Văn hóa TP.HCM cho biết: "Ngoài mục đích là chúng ta muốn khai thác, muốn đưa các nội dung của các bộ phim đến gần hơn với khán giả thì review phim còn một mục đích rất cá nhân, đó là tạo ra sự nổi tiếng riêng của các cá nhân ở trên không gian mạng. Vì thế, nó sẽ dẫn đến vấn đề tạo ra các nội dung có tính câu view."
Ở nhiều quốc gia, việc sử dụng trích đoạn phim được kiểm soát bởi các quy định bản quyền rất chặt chẽ. Tại Việt Nam, dù hành lang pháp lý đã có, nhưng việc xử lý vi phạm trên mạng xã hội vẫn còn nhiều khó khăn trước tốc độ lan truyền nhanh và số lượng kênh review mọc lên ngày càng nhiều.
