Thực hư chuyện ông Trump điều động tàu ngầm hạt nhân
Do tàu ngầm hoạt động bí mật nên phía Nga sẽ phải tự đánh giá liệu tuyên bố của ông Trump là thật hay chỉ mang tính răn đe.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết đã ra lệnh điều động hai tàu ngầm hạt nhân của Mỹ nhằm răn đe trước những phát biểu của cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev trên mạng xã hội mà ông cho là có tính chất khiêu khích, đánh dấu một bước leo thang hiếm hoi liên quan đến vũ khí hạt nhân giữa hai siêu cường.
Trong một bài đăng trên mạng xã hội hôm thứ Sáu 1/8, ông Trump nói ông đã ra lệnh “bố trí hai tàu ngầm hạt nhân tại những khu vực thích hợp, đề phòng trường hợp những lời lẽ thiếu suy nghĩ và khiêu khích kia không chỉ là lời nói suông”. Ông Trump nhấn mạnh: “Lời nói rất quan trọng và có thể dẫn đến những hậu quả ngoài ý muốn. Tôi hy vọng đây sẽ không phải là một trong những trường hợp như vậy”.
Ông Medvedev - nhân vật thường được coi là “ngòi nổ” trên không gian mạng của Điện Kremlin, trước đó đã ám chỉ đến kịch bản tận thế trong loạt phim The Walking Dead và nhắc đến hệ thống tấn công hạt nhân tự động thời Liên Xô.
Nguyên văn phát biểu của ông Medvedev như sau:
“Còn về những lời bàn tán về ‘nền kinh tế chết’ của Ấn Độ và Nga và chuyện ‘bước vào vùng nguy hiểm’ - thì xin được nhắc ông ấy nhớ lại những bộ phim yêu thích của mình về The Walking Dead (Xác sống), cũng như nhớ đến sự nguy hiểm của cái gọi là ‘Dead Hand’ (Bàn tay tử thần) được cho là không tồn tại trong thực tế nhưng có thể gây hậu quả khủng khiếp”.
“Dead Hand”, còn gọi là Perimeter, là một hệ thống tấn công hạt nhân tự động do Liên Xô phát triển trong thời Chiến tranh Lạnh. Hệ thống này được thiết kế để bảo đảm rằng, ngay cả khi toàn bộ bộ máy lãnh đạo và chỉ huy quân sự của Liên Xô bị xóa sổ trong một cuộc tấn công hạt nhân phủ đầu, đòn trả đũa vẫn sẽ tự động được thực hiện.
Nguyên lý của “Dead Hand” dựa trên mạng lưới cảm biến theo dõi phóng xạ, áp suất, chấn động địa chấn và trạng thái thông tin liên lạc quân sự. Nếu hệ thống phát hiện dấu hiệu của một cuộc tấn công hạt nhân quy mô lớn và đồng thời mất liên lạc với bộ chỉ huy, nó sẽ tự động kích hoạt tên lửa chỉ huy đặc biệt. Tên lửa này bay dọc theo lãnh thổ Liên Xô, truyền tín hiệu kích hoạt toàn bộ các tên lửa hạt nhân còn lại, thực hiện một đòn trả đũa hủy diệt bất kể con người có ra lệnh hay không.
“Dead Hand” được coi là biểu tượng của chính sách răn đe cực đoan: gửi thông điệp tới đối phương rằng, ngay cả khi Liên Xô bị tiêu diệt, họ vẫn có thể trả đũa và gây thiệt hại khủng khiếp. Cho đến nay, chi tiết cụ thể về hệ thống vẫn được giữ bí mật và nhiều chuyên gia tin rằng, Nga vẫn duy trì một phiên bản hiện đại hóa của nó.
Trong bối cảnh đó, khi ông Dmitry Medvedev nhắc đến “Dead Hand” cùng hình ảnh hậu tận thế của bộ phim The Walking Dead (Xác sống), thông điệp của ông mang hàm ý cảnh báo nghiêm khắc về sức mạnh hủy diệt mà Nga có thể sử dụng nếu bị dồn đến bước đường cùng.
Về việc điều động tàu ngầm hạt nhân của Mỹ, vì hoạt động này thuộc nhóm bí mật quân sự cao nhất của Lầu Năm Góc, nên gần như không thể xác minh liệu lệnh điều chuyển này thực sự được triển khai hay chỉ mang tính tín hiệu chính trị. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên trong cuộc đối đầu ngày càng gay gắt giữa ông Trump và Nga về vấn đề Ukraine ông Trump công khai đề cập đến kho vũ khí hạt nhân của Mỹ và thậm chí đe dọa điều động tàu.
Hôm thứ Năm 31/7, ông Trump cũng tuyên bố sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga, tiếp nối quá trình chuyển đổi dần sang lập trường cứng rắn hơn với Điện Kremlin. Trước đó, ông Trump từng đặt ra thời hạn 50 ngày để Nga bắt đầu đàm phán nghiêm túc với Ukraine, nhưng Moscow đã đáp trả bằng việc tăng cường tấn công. Đầu tuần này, ông Trump rút ngắn thời hạn xuống chỉ còn 10-12 ngày và tuyên bố sẽ áp đặt “các lệnh trừng phạt thứ cấp” đối với những quốc gia tiếp tục mua dầu Nga, bao gồm cả Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ - những nước mà Washington cũng đang có các cuộc đàm phán về thương mại.
Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhiều lần điện đàm hoặc họp trực tuyến, nhưng chưa từng gặp trực tiếp. Ông Trump từng cho rằng chỉ có đối thoại trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo mới có thể giải quyết vấn đề Ukraine, nhưng giọng điệu của ông với Nga đã thay đổi rõ rệt trong những tuần gần đây.
Mặc dù Tổng thống Putin từng đe dọa đặt lực lượng hạt nhân Nga vào trạng thái báo động cao ngay từ khi mới bắt đầu cuộc xung đột Ukraine và có lúc chuẩn bị sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật, nhưng Mỹ chưa từng đáp trả trực tiếp. Ông Medvedev thường xuyên tung ra những lời đe dọa đối với Mỹ, song thực tế ông không có quyền lực lớn đến như vậy, khiến nhiều người bất ngờ trước phản ứng mạnh mẽ lần này của ông Trump.
Khi rời Nhà Trắng hôm thứ Sáu để đến Bedminster (New Jersey), ông Trump nói với báo giới: “Chúng ta cần phải thận trọng. Một lời đe dọa đã được đưa ra và chúng tôi thấy điều đó không phù hợp, vì vậy tôi phải hành động để bảo vệ người dân Mỹ”.
Hiện chưa rõ loại tàu ngầm hạt nhân nào mà ông Trump đề cập hoặc việc điều động này có ý nghĩa quân sự thực tế ra sao, bởi các tàu ngầm tên lửa đạn đạo hạt nhân của Mỹ có khả năng tấn công từ hàng nghìn km và thường không cần thay đổi vị trí. Trên thực tế, việc di chuyển chúng còn có nguy cơ làm lộ vị trí.
Người phát ngôn Lầu Năm Góc Kingsley Wilson từ chối bình luận, trong khi một sĩ quan quân sự phương Tây có kinh nghiệm về chiến tranh tàu ngầm cho rằng, do tàu ngầm hoạt động bí mật nên phía Nga sẽ phải tự đánh giá liệu tuyên bố của ông Trump là thật hay chỉ mang tính răn đe.
