ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Từ những cánh sen Bách Diệp thuần khiết của Tây Hồ, nghệ nhân Ngô Văn Xiêm đã dành trọn đời mình để chắt lọc hương trời đất, gìn giữ và truyền lại nghệ thuật ướp trà sen - một tinh hoa văn hóa của người Hà Nội.

Gắn bó với những bông sen từ khi còn nhỏ, nghệ nhân Ngô Văn Xiêm được sinh trong một gia đình có truyền thống làm trà sen lâu đời ở phường Quảng An, quận Tây Hồ - nơi nổi tiếng với giống sen Bách Diệp thanh khiết. Lớn lên giữa hương sen mỗi độ hè về, ông sớm nối nghiệp cha ông, dành trọn tâm huyết theo đuổi nghệ thuật ướp trà - một công việc đòi hỏi sự kiên trì, tỉ mỉ và cả cái tâm trong từng công đoạn.

Để tạo nên một ấm trà sen đúng chuẩn, người nghệ nhân phải trải qua quy trình công phu kéo dài suốt hơn 21 ngày với bảy lần vào hương (mỗi lần ba ngày) cùng hơn 1.000 bông sen cho một kg trà thành phẩm. Trong đó, công đoạn lấy gạo sen phần nhụy vàng bé xíu là bước quan trọng nhất. Mỗi sáng sớm, khi sen vừa nở, người nghệ nhân nhẹ tay tách từng lớp cánh, lấy nhụy ra khỏi hoa, sao cho không dập nát nhằm giữ nguyên hương thơm tự nhiên. 

Điều đặc biệt làm nên hương vị riêng trong từng tách trà sen không chỉ nằm ở kỹ thuật, mà còn ở sự chọn lọc nguyên liệu khắt khe: trà Tân Cương kết hợp cùng sen Hồ Tây chính vụ, mang đến hương trà thanh nhẹ, hậu ngọt sâu. Từ việc ủ kín đúng nhiệt độ đến việc thay gạo đúng thời điểm trong từng lượt vào hương, mỗi bước đều đòi hỏi sự chính xác và cảm quan nhạy bén để giữ được hương sen tự nhiên quyện trong từng lá trà. 

Trải qua bao biến động, người nghệ nhân vẫn bền bỉ gìn giữ nghề dù sen Bách Diệp ngày càng ít, chi phí cao, lớp trẻ ít mặn mà với công việc vất vả. Song với ông, nghề không chỉ là kế sinh nhai mà còn là cách giữ lại một phần ký ức Hà Nội xưa. Ông tích cực truyền dạy cho con cháu và những người yêu nghề, mong muốn trà sen Tây Hồ tiếp tục lan tỏa trong đời sống hiện đại. Nhờ sự tâm huyết đó, trà của gia đình ông đã được công nhận OCOP 4 sao, xuất hiện tại nhiều sự kiện lớn và trở thành món quà mang đậm dấu ấn Hà Nội.

Đón xem "Người ướp hương xưa" trong loạt phim tài liệu Nghệ nhân Hà Nội phát sóng lúc 10h00 thứ Bảy, ngày 07/06/2025 trên Kênh H1, Hanoionline.vn và các nền tảng số của Đài Phát Thanh và Truyền hình Hà Nội.