ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Ngày 10/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế bổ sung 100% đối với hàng hóa Trung Quốc, nâng tổng thuế lên 130%. Đây là bước leo thang nghiêm trọng trong căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Mức thuế mới dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/11, thậm chí có thể sớm hơn. Cùng với đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết sẽ triển khai biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với “mọi phần mềm quan trọng” của các công ty Mỹ. Động thái này nhằm đáp trả việc Trung Quốc gần đây siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm - một vật liệu quan trọng cho ngành công nghệ cao.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí ngày 10/10, Tổng thống Trump bác bỏ thông tin trước đó về việc hủy kế hoạch gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến công du sắp tới đến Hàn Quốc. Tuy nhiên, ông vẫn để ngỏ khả năng thay đổi lịch trình.

“Tôi chưa hủy bỏ kế hoạch gặp Chủ tịch Trung Quốc, nhưng tôi cũng không chắc liệu cuộc gặp có được tổ chức hay không. Dù sao thì tôi vẫn sẽ có mặt, nên tôi cho rằng có thể nó sẽ diễn ra. Đây không phải là điều tôi chủ động làm, mà là phản ứng trước việc Trung Quốc đã làm. Tôi nghĩ điều đó thực sự rất tệ. Nhưng chúng ta có nhiều thứ, mà một trong số đó là máy bay. Họ đang có rất nhiều máy bay Boeing và họ cần rất nhiều phụ tùng”, ông Trump nói.

Thông báo của ông Donald Trump được đưa ra sau khi thị trường chứng khoán Mỹ đóng cửa, nhưng thị trường toàn cầu đã có phản ứng tức thì. Chỉ số Dow Jones mất gần 880 điểm, S&P 500 giảm 2,7%, trong khi Nasdaq vốn nhạy cảm với biến động thương mại sụt tới 3,5%. Nhà đầu tư đồng loạt rút khỏi cổ phiếu công nghệ, đổ vào tài sản an toàn như vàng và trái phiếu chính phủ.

Giới phân tích cho rằng, động thái của ông Trump vừa mang tính trả đũa, vừa có thể là đòn răn đe trước các vòng đàm phán thương mại tiếp theo.

Bà Anna Rathbun, chuyên gia tư vấn đầu tư tại Mỹ nhận định: “Mỹ và Trung Quốc phụ thuộc lẫn nhau trong thương mại, sớm muộn gì hai nước cũng phải quay lại bàn đàm phán. Nhưng nếu không có tiến triển rõ ràng, tình trạng này có thể kéo dài đến tận năm 2026. Trong khi đó, thị trường hiện rất nhạy cảm, đặc biệt khi chỉ số S&P 500 đang ở mức cao kỷ lục. Một cú sốc như thế này có thể dẫn đến bán tháo mạnh và nếu các vấn đề thuế quan không được giải quyết, điều đó sẽ sớm ảnh hưởng đến lợi nhuận doanh nghiệp".

Dù chuỗi cung ứng toàn cầu đang dịch chuyển, Mỹ và Trung Quốc vẫn có mối liên kết thương mại sâu rộng, với kim ngạch thương mại lên tới hàng trăm tỷ USD mỗi năm. Điều này tạo nên mối quan hệ thương mại hai chiều vừa hợp tác vừa cạnh tranh giữa hai nước.

Các động thái mới nhất của Mỹ và Trung Quốc cho thấy sự rạn nứt ngày càng sâu sắc trong quan hệ song phương giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, cũng là hai “công xưởng” và “người tiêu dùng” lớn nhất toàn cầu. Nếu căng thẳng tiếp tục leo thang, nguy cơ về một cuộc chiến thương mại toàn diện đang trở nên hiện hữu. Điều này không chỉ đe dọa làm gián đoạn nghiêm trọng chuỗi cung ứng, mà còn làm gia tăng rủi ro suy thoái kinh tế trên quy mô toàn thế giới.