Bảo tàng tàn tích chiến tranh độc đáo tại Liban
Ở ngôi làng Remhala, thuộc thành phố Aley, nghệ sĩ Charles Joseph Nassar đã dành hàng chục năm cuộc đời để biến những chứng tích chiến tranh – vốn là biểu tượng của chết chóc và hủy diệt – thành các tác phẩm nghệ thuật đầy tính nhân văn.
Chiến tranh để lại những vết sẹo không thể xóa nhòa nhưng tại Liban, có một nơi đang biến ký ức đau thương ấy thành thông điệp của hy vọng và hòa bình.
Những sáng tác của ông Charles Joseph Nassar hiện được trưng bày tại Bảo tàng Shazaya – một không gian nghệ thuật độc đáo, nơi lưu giữ hàng trăm tác phẩm được chế tác từ mảnh đạn, bom và vũ khí còn sót lại sau chiến tranh. Bộ sưu tập này là kết quả của hơn 30 đến 40 năm sáng tác không ngừng nghỉ của nghệ sĩ Nassar.
Theo thông tin từ trang web của bảo tàng, các tác phẩm được bố trí cả trong nhà lẫn ngoài trời, tạo nên một trải nghiệm tham quan đa chiều. Ngoài ra, ông Shazaya còn gây ấn tượng với hệ thống hang động trưng bày nghệ thuật và một ngôi nhà trên cây được xây dựng hoàn toàn bằng kim loại, mang thiết kế táo bạo và giàu tính biểu tượng.
Cô giáo người Liban, Jana Bayoud, cho biết: “Tôi biết đến Bảo tàng Shazaya qua Facebook và các nền tảng mạng xã hội và đã đưa các em học sinh đến tham quan nơi này. Tôi rất yêu thích bảo tàng bởi nó chứa đựng toàn bộ nỗi đau mà người dân Liban từng trải qua, nhưng đồng thời cũng chuyển hóa nỗi đau ấy thành hy vọng. Mỗi mảnh đạn, mỗi tác phẩm ở đây đều mang một thông điệp về hòa bình.”
Nghệ sĩ Nassar cho biết, hành trình xây dựng bảo tàng là một quá trình đầy thách thức, từ việc tự tay đào các đường hầm, xử lý kết cấu không gian cho đến kiểm soát độ ẩm và nhiệt độ nhằm đảm bảo điều kiện trưng bày phù hợp cho các tác phẩm kim loại.
Nghệ sĩ Charles Joseph Nassar chia sẻ: “Chúng tôi lớn lên cùng chiến tranh và đã chứng kiến, tiếp xúc với vô số đạn dược, bom pháo. Chẳng hạn, trưng bày gồm một chiếc vòng tay là kỷ vật tôi tự tay chế tác từ mảnh đạn. Thông qua công việc này, tôi muốn truyền tải những giá trị nhân văn, biến các công cụ chết chóc thành nghệ thuật. Chúng tôi trưng bày chúng tại ngôi làng xinh đẹp này và bảo tàng đã chính thức mở cửa được hai năm.”
Không đi theo lối mòn của các bảo tàng chiến tranh truyền thống vốn tập trung vào lịch sử quân sự, Bảo tàng Shazaya lựa chọn cách kể chuyện khác biệt: dùng nghệ thuật để nói về sự kiên cường, sáng tạo và khát vọng hòa bình của con người. Năm 2024, Bộ Văn hóa Liban đã chính thức đưa Shazaya vào danh sách các bảo tàng quốc gia, ghi nhận đây là một trong những điểm đến văn hóa nhận được nhiều phản hồi tích cực nhất từ du khách trong và ngoài nước.
