ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Ngày 27/8 Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định sa thải bà Lisa Cook, Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) với cáo buộc gian lận hồ sơ vay thế chấp. Phía bà Lisa Cook khẳng định sẽ khởi kiện để giữ chức vụ, tạo nên cuộc đối đầu có thể định hình lại mối quan hệ giữa Nhà Trắng và ngân hàng trung ương Mỹ.

Theo hãng tin Reuters, ông Trump cáo buộc bà Cook đã vi phạm nghiêm trọng khi cùng lúc khai báo hai bất động sản ở Michigan và Georgia là nơi cư trú chính để vay thế chấp, coi đây là lý do “chính đáng” để bãi nhiệm.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu: “Tôi từng trải qua nhiều vụ kiện kéo dài nhiều năm với những kẻ gian dối, những người rất tệ hại và cuối cùng họ đã bị phơi bày. Trong trường hợp này, dường như bà Lisa Cook đã có vi phạm, mà đã vi phạm thì không thể chấp nhận, nhất là liên quan đến thế chấp – lĩnh vực bà ấy đang phụ trách.”

Ông Trump đồng thời ám chỉ sẽ thay thế bà Cook bằng ông Stephen Miran – Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế, người đang được đề cử cho một ghế trống khác tại Fed. Nếu thành công, động thái này sẽ giúp ông Trump kiểm soát 4 trong tổng số 7 ghế tại Hội đồng Thống đốc của Fed, qua đó gia tăng sức ép buộc ngân hàng trung ương Mỹ cắt giảm lãi suất – điều ông nhiều lần công khai yêu cầu Chủ tịch Jerome Powell thực hiện.

Trong phản hồi chính thức, Fed khẳng định sẽ tuân thủ mọi phán quyết của tòa án, đồng thời nhấn mạnh các thống đốc Fed có nhiệm kỳ 14 năm và không thể dễ dàng bị cách chức, nhằm bảo vệ tính độc lập trong chính sách tiền tệ.

Bản thân bà Lisa Cook tuyên bố tổng thống không có thẩm quyền sa thải bà, và bà sẽ tiếp tục thực hiện nhiệm vụ để hỗ trợ nền kinh tế Mỹ, như đã làm từ năm 2022 đến nay.

Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Elizabeth Warren lên án đây là “nỗ lực vi hiến nhằm tập trung quyền lực”, cảnh báo quyết định có thể đe dọa tính độc lập vốn là nguyên tắc cốt lõi của Fed suốt hơn một thế kỷ qua. Các chuyên gia cũng coi động thái này là bước đi phá vỡ chuẩn mực.

Ông Patrick Kennedy – chuyên gia tại công ty Allsource Investment Management – nhận định: “Khi nghe tin bà Lisa Cook bị sa thải, tôi không quá ngạc nhiên vì gần đây chính phủ đã có nhiều động thái can thiệp như vậy. Đây chỉ là sự leo thang. Trước đây, các tổng thống thường gây sức ép với Fed để hạ lãi suất, nhưng đây là lần đầu tiên chúng ta thấy một mức độ can thiệp trực diện như vậy. Nếu các thành viên Fed thay đổi lá phiếu trong cuộc họp sắp tới vì chuyện này, tính độc lập của Fed sẽ thực sự bị đe dọa.”

Thị trường tài chính đã phản ứng mạnh mẽ với diễn biến căng thẳng giữa ông Trump và Thống đốc Fed. Lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 2 năm giảm nhanh, trong khi lợi suất trái phiếu 10 năm dài hạn tăng mạnh, phản ánh rủi ro lạm phát. Điều này cho thấy giới đầu tư kỳ vọng Fed có thể hạ lãi suất sớm hơn dưới áp lực chính trị, nhưng đồng thời lo ngại cái giá phải trả sẽ là sự suy yếu trong cam kết chống lạm phát của ngân hàng trung ương Mỹ.