Ông Trump tuyên bố đưa Vệ binh Quốc gia tới Chicago
Sau khi triển khai Vệ binh Quốc gia tại nhiều thành phố, Tổng thống Donald Trump tiếp tục gây sức ép lên các địa phương do Đảng Dân chủ kiểm soát, với mục tiêu mới nhất là Chicago, đô thị lớn thứ ba nước Mỹ.
Ông Trump muốn quét sạch tội phạm tại Chicago
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 2/9 tuyên bố sẽ triển khai lực lượng Vệ binh Quốc gia đến Chicago, thành phố miền Trung Tây bang Illinois, do Đảng Dân chủ điều hành. Ông cho rằng Chicago là "địa ngục trần gian" bị tàn phá bởi tội phạm súng đạn, đồng thời bác bỏ cáo buộc rằng động thái này mang động cơ chính trị. Phát biểu được đưa ra trong bối cảnh chính quyền Trump đang đối mặt với hàng loạt vụ kiện liên quan đến việc triển khai Vệ binh Quốc gia tại một số thành phố trước đó.
Trên mạng xã hội, ông Trump khẳng định việc triển khai Vệ binh Quốc gia đến Chicago là để đối phó tội phạm súng đạn, chứ không phải vấn đề chính trị.
"Chicago là thành phố tồi tệ và nguy hiểm nhất thế giới. Thống đốc JB Pritzker rất cần sự giúp đỡ, chỉ là ông ấy chưa nhận ra điều đó. Tôi sẽ giải quyết vấn đề tội phạm nhanh chóng, giống như tôi đã làm ở Washington D.C."
Ông Trump cho rằng ông phải có trách nhiệm đối với Chicago khi số liệu thống kê tội phạm ở thành phố này cho thấy chỉ trong 2 tuẩn rưỡi qua đã có 20 người thiệt mạng.”
Tuy nhiên ôngTrump chưa xác nhận thời điểm chính xác điều động quân đội đến Chicago.
Một ngày sau tuyên bố của Tổng thống Trump, Phó Tổng thống Mỹ, ông JD Vance cũng cho biết chính phủ liên bang không có kế hoạch "gửi lực lượng Vệ binh Quốc gia đến Chicago ngay lập tức”.
“Hiện tại chưa có kế hoạch cụ thể nào, nhưng tổng thống đã nói rằng ông có thẩm quyền pháp lý để bảo vệ công dân Mỹ, dù là ở Chicago hay Washington, D.C”
Ông Vance cho biết Nhà Trắng hy vọng sẽ nhận được sự hợp tác của Thống đốc bang Illinois,ông JB Pritzker, thuộc đàng Dân chủ, trong việc điều lực lượng quân sự đến Chicago để dập tắt tội phạm bạo lực.
Nếu binh lính được điều động đến Chicago, đây có thể trở thành thành phố lớn thứ ba của Mỹ phải đối mặt với việc triển khai quân sự theo lệnh của ông Trump. Các thành phố khác cũng có thể là mục tiêu tiếp theo. Ngày 2/9, ông Trump ám chỉ rằng ông cũng đang lên kế hoạch hành động ở Baltimore, và chỉ một ngày sau, ông cho biết đang cân nhắc việc triển khai quân ở New Orleans.
Vệ binh Quốc gia là lực lượng quân sự dự bị của các lực lượng vũ trang Mỹ. Mỗi bang và vùng lãnh thổ của nước Mỹ đều có Lực lượng Vệ binh Quốc gia do thống đốc bang chỉ đạo trực tiếp. Tổng thống Mỹ có thể điều động lực lượng này để thực hiện các nhiệm vụ liên bang trong thời chiến hay tình huống khẩn cấp quốc gia.
Hàng ngàn lính Vệ binh Quốc gia California đã được điều động đến Los Angeles từ tháng 6, một phần trong sứ mệnh bảo vệ các nhân viên di trú liên bang và tài sản khỏi những cuộc biểu tình bạo lực. Tháng trước, tổng thống Mỹ cũng đã điều động các thành viên của Vệ binh Quốc gia và các nhân viên thực thi pháp luật liên bang đến các đường phố thủ đô nước Mỹ mà theo ông là để “giải cứu” Washington khỏi làn sóng vô pháp, tội phạm, bạo lực và hỗn loạn. Ông Trump khẳng định các biện pháp này đã giúp giảm 45% tội phạm bạo lực và 87% vụ cướp xe tại thủ đô.
Phản ứng dữ dội của chính quyền bang Illinois
Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã cố gắng mở rộng vai trò của quân đội trên đất Mỹ, điều mà những người chỉ trích cho là sự mở rộng quyền hành pháp nguy hiểm, có thể gây ra căng thẳng giữa quân đội và người dân. Kế hoạch điều động quân đội đến Chicago mới đây của ông Trump ngay lập tức vấp phải làn sóng phản đối dữ dội từ những những người đứng đầu bang Illinois và thành phố Chicago.
Thống đốc bang Illinois, ông JB Pritzker xác nhận chính quyền bang đã nhận được thông tin về việc Nhà Trắng đang tập kết lực lượng Vệ binh quốc gia từ bang Texas, Cơ quan Hải quan và Di trú Mỹ (ICE), Cơ quan hải quan và bảo vệ biên giới (CBP) và Bộ An ninh Nội địa tới Chicago. Ông gọi những bình luận về tình hình tội phạm của tổng thống là "vô lý" và tuyên bố sẽ có hành động pháp lý chống lại bất kỳ khả năng triển khai quân sự nào. Ông lập luận rằng không có tình trạng khẩn cấp nào có thể biện minh cho việc gửi quân đến Chicago.
"Không có quân đội liên bang nào ở thành phố Chicago! Không có lực lượng quân sự nào ở thành phố Chicago!"
Phát biểu với các nhà lãnh đạo cộng đồng hôm 3/9, ông Pritzker nhấn mạnh rằng ông không mong đợi nhận được bất kỳ sự hỗ trợ nào từ Washington về vấn đề này.
Mặc dù ông cho rằng sự hiện diện của Vệ binh Quốc gia sẽ không hữu ích, nhưng lực lượng thực thi pháp luật dân sự, những người có thể hỗ trợ truy quét ma túy hoặc súng đạn, sẽ được hoan nghênh.
Tổng chưởng lý bang Illinois Kwame Raoul trả lời phỏng vấn CNN cho rằng bất kỳ việc triển khai quân đội liên bang nào ở Illinois để chống tội phạm đều "không bền vững". Bởi Lực lượng Vệ binh Quốc gia không được huấn luyện để thực thi pháp luật địa phương. Trong khi đó các đặc vụ FBI, DEA, ATF được huấn luyện để chống tội phạm và họ đã hợp tác với lực lượng thực thi pháp luật địa phương. Ông Kwame Raoul nhấn mạnh Chicago cần nhiều nguồn lực cho việc này hơn là điều động quân đội vào thành phố.
Trong khi người dân Chicago đang chuẩn bị cho một sự can thiệp có thể xảy ra từ chính phủ Mỹ, thì thị trưởng thành phố ông Brandon Johnson thuộc đảng Dân chủ cho biết Chicago sẽ không hợp tác với bất kỳ lực lượng Vệ binh Quốc gia hay đặc vụ liên bang nào.
"Hôm nay, chúng ta đoàn kết đứng đây với tư cách là tiểu bang Illinois, Quận Cook và Thành phố Chicago để gửi đi một thông điệp rất rõ ràng. Chúng ta không muốn và không cần sự thực thi luật nhập cư mang tính quân sự trong thành phố của mình."
Trước đó hôm 30 tháng 8, ông Johnson đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm chuẩn bị cho Chicago phản ứng lại với hoạt động thực thi pháp luật như ông Trump đã làm ở Los Angeles và Washington DC, đồng thời kêu gọi vị tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa đảo ngược quyết định.
"Hôm nay, tôi ký sắc lệnh hành pháp, khởi động Sáng kiến Bảo vệ Chicago. Đây là một dự án được xây dựng dựa trên nhiều tháng chuẩn bị mà chúng tôi đã thực hiện. Sáng kiến Bảo vệ Chicago sẽ đảm bảo mọi người dân Chicago đều biết quyền của mình, mọi gia đình đều được chuẩn bị, và mọi bộ phận của chính quyền thành phố đều được chỉ đạo bảo vệ người dân Chicago khỏi các hành động của liên bang."
Ông Trump đã đe dọa sẽ mở rộng chiến dịch trấn áp của liên bang đối với các thành phố do Đảng Dân chủ lãnh đạo sang Chicago, coi việc sử dụng quyền lực của tổng thống là một nỗ lực cấp bách để giải quyết tội phạm
Thành phố Chicago, bang Illinois có 2,7 triệu dân, là nơi có số vụ giết người nhiều nhất nước Mỹ trong 13 năm qua, với 573 vụ vào năm 2024, dù tỷ lệ vụ phạm tội tính trên dân số thấp hơn một số thành phố lớn khác như St. Louis, Detroit, Baltimore và thủ đô Washington DC. Tình hình tội phạm ma túy, băng đảng, người nhập cư và vô gia cư ở Chicago được cho là khá phức tạp. Một khảo sát năm 2025 của Đại học Chicago báo cáo rằng khoảng một nửa số người dân Chicago cảm thấy không an toàn trong khu phố của họ vào ban đêm, nhưng Thị trưởng Brandon Johnson cho hay số người chết ở đây đã giảm hơn 30%, số vụ cướp giảm 35% và các vụ nổ súng giảm 40% trong năm nay.
Ông Trump có ít thẩm quyền pháp lý hơn ở Chicago
Tổng thống Donald Trump cho rằng mục đích của việc điều lực lượng Vệ binh Quốc gia tới Chicago và Baltimore là để trợ giúp người dân thoát khỏi tình trạng tội phạm. Tuy nhiên giới chuyên gia pháp lý cảnh báo, khác với Washington D.C, việc đưa quân đội liên bang can thiệp vào các bang có thể khiến Nhà Trắng vấp phải nhiều rào cản pháp lý và đối đầu chính trị.
Trong bài phát biểu tại Phòng Bầu dục vào cuối tháng 8, ông Trump nhấn mạnh ý tưởng triển khai quân đội tại Chicago và Baltimor nhằm trấn áp tình trạng tội phạm tại đây.
Nhưng nếu tổng thống quyết định liên bang hóa Lực lượng Vệ binh Quốc gia ở Chicago, thì vẫn chưa rõ ông sẽ viện dẫn thẩm quyền nào hoặc quân đội sẽ làm gì ở các thành phố này.
Trong khi tổng thống có quyền lực trực tiếp đối với Lực lượng Vệ binh Quốc gia Washington DC và một số quyền đối với sở cảnh sát thủ đô vì lực lượng này nằm trong một quận do liên bang kiểm soát, thì ông lại không có quyền lực tương tự ở các tiểu bang.
Ông Andrew McCabe, cựu phó giám đốc FBI và nhà phân tích thực thi pháp luật cấp cao của CNN, cho biết: "Có rất ít điều có thể ngăn cản vị tổng thống này làm những gì ông ấy muốn làm. Nhưng ông ấy sẽ thấy môi trường pháp lý và việc thực hiện tăng cường đặc vụ liên bang và sự hiện diện của quân đội Vệ binh Quốc gia rất khác nhau ở các thành phố trên đất nước này ngoài Washington DC.”
Lần gần nhất ông Trump triệu tập Vệ binh Quốc gia trái với ý muốn của thống đốc tiểu bang là vào tháng 6, khi điều động 2.000 thành viên của lực lượng Vệ binh Quốc gia California xuống đường phố Los Angeles để trấn áp các cuộc biểu tình phản đối các cuộc truy quét nhập cư trong khu vực.
Lực lượng Vệ binh Quốc gia chỉ đóng vai trò an ninh hạn chế, đảm bảo an ninh cho các tòa nhà liên bang trong một khu vực rộng một dặm vuông ở trung tâm thành phố, nơi các cuộc biểu tình đã trở nên hỗn loạn. Cảnh sát địa phương, chứ không phải lực lượng vệ binh, chính là lực lượng phản ứng khi người dân vi phạm lệnh giới nghiêm do thị trưởng ban hành.
Thẩm phán cho biết chính quyền Trump sẽ đối mặt với các thách thức pháp lý nếu gửi Lực lượng Vệ binh Quốc gia từ các bang do Đảng Cộng hòa lãnh đạo đến các thành trì của Đảng Dân chủ
Ông Charles Breyer, một thẩm phán tòa án quận tại thành phố San Francisco thuộc tiểu bang California ngày 2/9 đã ban hành lệnh của tòa án ngăn chặn hành động chính quyền ông Trump điều quân đội đến California để thực thi pháp luật. Trong phán quyết, Thẩm phán Breyer nhấn mạnh việc đưa binh sĩ tham gia cùng đặc vụ liên bang trong các cuộc truy quét nhập cư tại California là vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, ông không yêu cầu rút ngay lực lượng hiện diện mà trì hoãn hiệu lực lệnh cấm đến ngày 12/9, tạo cơ hội để các bên kháng cáo.Tuy nhiên lệnh này cũng không áp dụng cho các tiểu bang khác, do đó không có điều gì trong quyết định này có thể trực tiếp ngăn cản tổng thống kích hoạt hành động đó ở Illinois.
Trong khi đó, một cuộc tuần hành lớn đã nổ ra tại trung tâm thành phố Chicago vào ngày Lao động, mùng 1/9 với khẩu hiệu "Người lao động hơn là Tỷ phú."
Người biểu tình lên án các kế hoạch trấn áp tội phạm và nhập cư cũng như cắt giảm các chương trình xã hội của Tổng thống Donald Trump. Các nhà tổ chức ước tính có từ 5.000 đến 10.000 người tham gia.
Những người biểu tình hô vang khẩu hiệu, đánh trống và giơ cao biểu ngữ, cho rằng việc tăng cường thực thi pháp luật của liên bang sẽ làm suy yếu các quyền tự do dân sự và làm cạn kiệt nguồn lực từ trường học, chăm sóc sức khỏe và người lao động.
“Tôi thực sự tin rằng ông Trump đang cố gắng gây hỗn loạn tại thành phố Chicago và các khu vực lân cận bằng cách đưa ICE, Vệ binh Quốc gia và bất kỳ ai khác. Cảnh sát đang kiểm soát được tình hình. Tội phạm liên tục giảm. Nếu ông ta thực sự muốn giúp đỡ chúng ta, hãy đưa tiền trở lại Chicago để xây dựng các trung tâm cộng đồng, giúp người dân có nơi để trú ngụ mà không phải lang thang ở các góc phố.”
Tại cuộc biểu tình, Chủ tịch Công đoàn Giáo viên Chicago, Stacy Davis Gates, đã cáo buộc ông Trump và "một nội các tỷ phú" cắt giảm ngân sách giáo dục công lập và y tế, đồng thời kêu gọi chính phủ đầu tư vào thư viện, phòng khám sức khỏe tâm thần và nghỉ phép có lương. Cuộc biểu tình diễn ra sau một tuần khi ông Trump và các quan chức cấp cao cho biết Chicago có thể sớm trở thành mục tiêu của các cuộc trấn áp mới.
Trong khi Nhà Trắng khẳng định việc triển khai lực lượng liên bang là cần thiết để khôi phục trật tự, các thẩm phán và giới quan sát nhấn mạnh rằng những động thái này có thể kéo chính quyền vào vòng xoáy kiện tụng và càng khiến chia rẽ chính trị giữa các bang và liên bang trở nên sâu sắc. Do những khoảng trống pháp lý chưa được giải quyết, kế hoạch của ông Trump về việc đưa Vệ binh Quốc gia tới Chicago hay Baltimore được xem là một canh bạc tiềm ẩn đầy rủi ro.
