Đề xuất địa phương được duyệt phát hành trái phiếu
Việc bỏ quy định địa phương phải lấy ý kiến chấp thuận của Bộ Tài chính về điều kiện, điều khoản của trái phiếu trước khi phát hành giúp các địa phương như thành phố Hà Nội tăng quyền tự chủ, giảm thủ tục hành chính.
Tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng 18/11, đại biểu thảo luận tại hội trường về dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công. Luật Quản lý nợ công được sửa đổi, bổ sung một số điều nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong quản lý, tăng tính đồng bộ với Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Các tổ chức tín dụng hay Luật Điều ước quốc tế; đồng thời, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, giúp đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án có vốn nước ngoài.
Địa phương duyệt phát hành trái phiếu trong khuôn khổ mức vay
Luật Quản lý nợ công năm 2017 yêu cầu chính quyền địa phương phải lấy ý kiến chấp thuận của Bộ Tài chính về điều kiện, điều khoản của trái phiếu trước khi phát hành. Dự thảo luật sửa đổi lần này đã bỏ quy định trên, phân cấp cho Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh lập Đề án phát hành trái phiếu và báo cáo Hội đồng nhân dân cấp tỉnh phê duyệt.
Đồng tình với thay đổi này, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai – Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội cho biết, sự thay đổi trên giúp các địa phương như thành phố Hà Nội tăng quyền tự chủ, giảm thủ tục hành chính và rút ngắn thời gian thực hiện quy trình phát hành trái phiếu khi cần thiết, đảm bảo huy động vốn kịp thời cho các dự án trọng điểm theo quy hoạch đã được Luật Thủ đô cho phép. Tuy nhiên, đại biểu Mai cho rằng việc phân cấp, giao quyền tự chủ này trong phê duyệt Đề án phát hành trái phiếu vẫn phải thực hiện trong khuôn khổ mức vay và mức bội chi của ngân sách thành phố được Quốc hội phê duyệt trong dự toán ngân sách giao Hà Nội hàng năm. “Như vậy, việc sử dụng cơ chế giới hạn an toàn nợ cao hơn của Hà Nội quy định tại Luật Thủ đô (tổng mức dư nợ vay của thành phố đã được nâng lên là không vượt quá 120% số thu ngân sách thành phố được hưởng theo phân cấp) là hầu như không thực hiện được nếu chỉ xác định trong thẩm quyền của chính quyền thành phố mà cần báo cáo Chính phủ trình Quốc hội quyết định. Kể cả với trường hợp không vượt ngưỡng 120% số thu ngân sách thành phố được hưởng theo phân cấp”, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai đề xuất ý kiến.
Đồng thuận với ý kiến tăng phân cấp phân quyền cho địa phương, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng – Đoàn đại biểu quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị bổ sung đánh giá “đủ năng lực quản trị dự án” của các cơ quan đề xuất vay, đặc biệt là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và doanh nghiệp Nhà nước. “Thực tiễn nhiều địa phương đề xuất dự án vay ODA nhưng không đủ năng lực quản lý dẫn tới chậm giải ngân, đội vốn, kéo dài thời gian thực hiện. Việc quy định rõ nội dung này ngay tại Điều 29 sẽ giúp sàng lọc dự án, bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn vay và hạn chế rủi ro nợ công”, đại biểu Hùng đề xuất ý kiến.
Rà soát lại việc giao chỉ tiêu vay và vay lại vốn ODA
Theo quy định tại Điều 49 Luật Quản lý nợ công, mục đích vay của chính quyền địa phương gồm hai nội dung. Một là, bù đắp bội chi của ngân sách địa phương. Hai là, vay để trả nợ gốc của ngân sách địa phương. Tuy nhiên, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai phân tích, thực tế cho thấy có những năm, ở đầu kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn, khi các dự án có khả năng hấp thụ lượng vốn lớn chưa kịp triển khai thủ tục, ngân sách thành phố xác định bội thu. “Tuy nhiên, Hà Nội vẫn được giao chỉ tiêu vay và vay lại vốn ODA. Bất cập này chưa được đề cập trong các nội dung sửa đổi luật lần này. Đề nghị Chính phủ rà soát, sửa đổi, bổ sung”, đại biểu góp ý.
Đại biểu đồng thời đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát điều khoản chuyển tiếp (Điều 3 dự thảo Luật). Điều này để đảm bảo quy định rõ ràng rằng các chương trình, dự án đã được Quốc hội hoặc Chính phủ phê duyệt cơ chế, chính sách đặc biệt (bao gồm các dự án theo Luật Thủ đô 2024) tiếp tục được áp dụng cơ chế đặc thù. Qua đó, tránh gián đoạn trong việc thực hiện các dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Đại biểu Mai nhấn mạnh, qua phản ánh của một số đơn vị, hiện nay, chưa có quy định về hệ thống thông tin, dữ liệu, số liệu chia sẻ về nợ công giữa Trung ương và địa phương. Việc tính toán nợ và trả nợ, đối chiếu giữa các cơ quan quản lý được thực hiện thủ công. Để công tác quản lý nợ công hiệu quả hơn, đồng thời, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số theo Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, đại biểu đề nghị Chính phủ xem xét, bổ sung thêm một điểm tại khoản 1 Điều 15 Luật Quản lý nợ công. “Bộ Tài chính có trách nhiệm quy định thống nhất hệ thống thông tin về dữ liệu nợ công liên thông giữa Trung ương, địa phương và đến từng đơn vị thực hiện để phục vụ công tác quản lý nợ công, như: trao đổi thông tin, số liệu, đối chiếu rút vốn, trả nợ”, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai đề xuất.
