Sáng tác nghệ thuật về đề tài chiến tranh cách mạng
Những tác phẩm văn học nghệ thuật ra đời từ bối cảnh kháng chiến đã góp phần cổ vũ, động viên quân và dân làm nên chiến thắng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Trong tiến trình phát triển của văn học nghệ thuật Việt Nam, đề tài về lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng luôn giữ một vị trí đặc biệt quan trọng. Những tác phẩm văn học nghệ thuật ra đời từ bối cảnh kháng chiến đã góp phần cổ vũ, động viên quân và dân làm nên chiến thắng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, đồng thời để lại dấu ấn sâu đậm trong hành trình dựng xây và bảo vệ Tổ quốc.
Trong suốt các cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc, nhiều thế hệ văn nghệ sĩ đã song hành cùng dân tộc, sáng tạo nên những tác phẩm giàu giá trị tư tưởng và nghệ thuật. Đó là những bài ca cách mạng hào hùng, những trang văn đẫm chất sử thi, những thước phim, bức ảnh ghi lại hiện thực bi tráng của chiến trường. Sau ngày đất nước thống nhất, đề tài chiến tranh và người lính vẫn tiếp tục được khai thác, mở rộng sang các sáng tác về bảo vệ chủ quyền dân tộc và công cuộc xây dựng, đổi mới. Cho đến hôm nay, mảng đề tài ấy vẫn giữ sức hút bền bỉ, nuôi dưỡng nguồn cảm hứng sáng tác cho nhiều thế hệ nghệ sĩ.
Ở lĩnh vực âm nhạc, một kho tàng ca khúc cách mạng đã ra đời, gắn liền với tên tuổi các nhạc sĩ lớn - những người đã đồng hành cùng dân tộc qua hai cuộc kháng chiến và cả trong giai đoạn kiến thiết đất nước. Không dừng lại ở đó, các thế hệ nhạc sĩ sau này tiếp tục viết tiếp thành quả của cha ông, đem đến nhiều ca khúc mới mẻ, đa dạng về phong cách, gần gũi hơn với đời sống đương đại nhưng vẫn giữ trọn tinh thần yêu nước, niềm tự hào dân tộc. Nhạc sĩ, Nghệ sĩ ưu tú - Đại tá Trần Tựa, người đã có nhiều sáng tác về đề tài lực lượng vũ trang chia sẻ rằng, đây không chỉ là nguồn cảm xúc tự nhiên, mà còn là trách nhiệm của người cầm bút, giúp ông sáng tạo thêm nhiều tác phẩm đến với công chúng.
Không chỉ âm nhạc, văn học viết về chiến tranh cách mạng cũng là một dòng chảy quan trọng trong nền văn học Việt Nam đương đại. Sau năm 1975, đặc biệt là từ công cuộc đổi mới, khi có độ lùi về thời gian và sự cởi mở trong tư duy sáng tác, các tác phẩm viết về chiến tranh, người lính đã trở nên đa dạng và đa chiều hơn. Hình ảnh người lính không chỉ hiện lên trong chiến đấu mà còn trong cuộc sống đời thường, với những khát vọng, tình yêu, suy tư rất đời. Các thể loại như tiểu thuyết, trường ca, thơ, truyện ngắn, bút ký, hay cả lý luận phê bình đều góp phần xây dựng hình tượng người lính vừa hiện thực, vừa giàu tính nhân văn.
Đại tá, nhà văn Phùng Văn Khai cho rằng: "Chính trải nghiệm của những người lính, hoặc của những cây bút gần gũi với môi trường quân đội, đã tạo nên một mạch nguồn sáng tác đặc biệt, vừa chân thực vừa đầy trách nhiệm".
Có thể nói, đề tài chiến tranh cách mạng sẽ mãi là mảnh đất màu mỡ cho văn học nghệ thuật Việt Nam. Dù thời gian trôi đi, chiến tranh đã lùi xa, nhưng ký ức hào hùng ấy vẫn tiếp tục được tái hiện, truyền lại cho các thế hệ hôm nay và mai sau. Đó không chỉ là lời tri ân quá khứ, mà còn là ngọn lửa hun đúc tình yêu Tổ quốc, ý chí và bản lĩnh Việt Nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước hôm nay.
