ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Thị trường xe điện tại Việt Nam đang bứt tốc với tốc độ tăng trưởng ấn tượng, mở ra kỳ vọng về một hệ sinh thái giao thông xanh và bền vững. Đi kèm sự phát triển ấy là bài toán hạ tầng chưa đồng bộ: mỗi hãng sử dụng một chuẩn sạc, nhiều trạm “đứng riêng lẻ” với các loại ổ cắm và giao thức khác nhau. Sự thiếu thống nhất này gây ra không ít bất tiện cho người dùng và cản trở tiến trình mở rộng mạng lưới sạc trên phạm vi toàn quốc. Trước yêu cầu cấp thiết đó, Hiệp hội Ô tô, Xe máy, Xe đạp Việt Nam kiến nghị cần sớm có bộ tiêu chuẩn kỹ thuật chung cho hệ thống trạm sạc mở, tạo nền tảng kết nối đồng bộ và thúc đẩy thị trường phát triển bền vững.

Nhu cầu sử dụng xe điện đang tăng mạnh, nhưng hành trình tìm một điểm sạc phù hợp lại không đơn giản. Người tiêu dùng muốn sạc phải tìm đúng trạm của hãng mình đang dùng, trong khi phần lớn chung cư hiện nay vẫn chưa bố trí được vị trí sạc an toàn. Không ít người chia sẻ rằng, việc “không biết sạc ở đâu” khiến họ phải cân nhắc giữa xe điện và xe xăng – dù rất muốn chuyển đổi sang phương tiện xanh.

Chị Phùng Ánh Ngọc (Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ: “Tôi đã tìm hiểu qua xe điện, nhưng nó khá bất tiện đối với những ai đi thuê chung cư hay thuê nhà, vì không phải ở đâu cũng có ổ cắm sạc, dùng xe xăng sẽ tiện hơn”.

Không chỉ người dùng gặp bất tiện, việc mỗi hãng tự phát triển một chuẩn sạc riêng cũng gây ra sự lãng phí lớn trong đầu tư. Mỗi doanh nghiệp buộc phải xây dựng hệ thống trạm sạc độc lập, không thể chia sẻ cho nhau, khiến hạ tầng bị chia cắt và khó mở rộng trên quy mô lớn. Ngay cả mô hình đổi pin nhanh – được xem là giải pháp tối ưu cho xe máy điện – hiện cũng chưa có chuẩn chung về kích thước, dung lượng hay giao tiếp dữ liệu. Điều này gây trở ngại khi các hãng muốn phối hợp hoặc mở rộng mạng lưới.

Theo Hiệp hội Ô tô, Xe máy, Xe đạp Việt Nam, việc ban hành bộ tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia cho hệ thống sạc và đổi pin mở là yêu cầu cấp thiết. Bộ tiêu chuẩn cần đảm bảo nguyên tắc không độc quyền, cho phép mọi hãng xe đáp ứng tiêu chuẩn đều có thể khai thác chung hạ tầng theo cơ chế thương mại minh bạch. Đây cũng chính là giải pháp giúp tối ưu nguồn lực, giảm chi phí đầu tư và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp.

TS Nguyễn Hữu Phước Nguyên - Trưởng Ban Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Hiệp hội Vamoba cho hay: “Đối với người dân, việc thống nhất chuẩn sạc giúp họ có nhiều lựa chọn hơn và không bị phụ thuộc vào loại xe hay hãng sản xuất. Người dùng có thể yên tâm tiếp cận hạ tầng năng lượng dùng chung ở bất kỳ đâu. Đối với doanh nghiệp, chuẩn chung tạo sự an tâm khi đầu tư, tránh rủi ro độc quyền công nghệ hoặc không phù hợp các quy định sẽ ban hành trong tương lai. Đối với Nhà nước, đây là công cụ quản lý quan trọng, giúp tối ưu chi phí đầu tư hạ tầng và bảo đảm sự phát triển bền vững của thị trường xe điện”.

Hiện tại, hệ thống trạm đổi pin của Selex Motors là một trong những mô hình tiên phong tại Việt Nam, mỗi trạm được thiết kế với khoảng 19 khoang chứa pin và hoạt động 24/24h. Mạng lưới đổi pin đã đạt hơn 120 điểm tại Hà Nội, TP.HCM, Huế và đang tiếp tục mở rộng ra Đà Nẵng. Đáng chú ý, dòng pin do doanh nghiệp Việt Nam sản xuất đã có khả năng tương thích với khoảng 70% mẫu xe máy điện trên thị trường – tạo nền tảng cho một chuẩn dùng chung giữa nhiều hãng.

Không chỉ các doanh nghiệp trong nước, Ngân hàng Thế giới và nhiều tổ chức quốc tế cũng nhấn mạnh: xây dựng hạ tầng sạc và đổi pin mở, minh bạch, dùng chung là chìa khóa để hình thành thị trường xe điện công bằng, bền vững và tự chủ. Việc sớm ban hành bộ tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia sẽ giúp Việt Nam tận dụng tốt cơ hội phát triển giao thông xanh, đồng thời tạo đà cho ngành công nghiệp xe điện trong nước vươn lên mạnh mẽ.