ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Tháng 9 vừa qua, Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội công bố số liệu mới nhất về chính sách bảo hiểm thất nghiệp.

Nhìn qua, đây là những con số quen thuộc về số lượng người nộp hồ sơ, người hưởng trợ cấp nhưng nếu đọc kỹ hơn một chút, chúng ta sẽ thấy thị trường lao động Thủ đô đang trải qua một sự chuyển động rất đáng chú ý: từ giai đoạn phục hồi sang giai đoạn chọn lọc và tái cấu trúc chất lượng lao động.

Trước hết, số người nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp giảm, chỉ còn hơn 6.100 người, thấp hơn tháng 8 gần 700 người. Đây là một tín hiệu tích cực, cho thấy làn sóng mất việc mới đã dịu lại, doanh nghiệp bắt đầu ổn định sản xuất, không còn cắt giảm mạnh như nửa đầu năm. Nhưng song song đó, số người chính thức được duyệt hưởng trợ cấp lại tăng nhẹ, lên hơn 5.400 người. Điều này không hẳn tiêu cực mà phản ánh độ trễ của thị trường, khi những người mất việc trong các tháng trước nay mới hoàn tất thủ tục.

Nếu bóc tách kỹ hơn, bức tranh lao động Hà Nội đang thể hiện một quá trình tái cân bằng mạnh mẽ. Lao động nữ vẫn chiếm tỉ trọng cao, hơn 60%, nhưng có xu hướng giảm nhẹ, nghĩa là nhóm này đang quay lại thị trường việc làm nhanh hơn.

Trong khi đó, nhóm tuổi 25-40, vốn được xem là “xương sống” của lực lượng lao động, vẫn chiếm phần lớn với số lượng khoảng 63%. Đây là nhóm năng động, có kinh nghiệm, nhưng cũng là nhóm chịu biến động mạnh nhất, khi các doanh nghiệp ngày càng đặt ra yêu cầu cao hơn về kỹ năng.

Một điểm đáng chú ý là số người hưởng trợ cấp ở cả hai đầu tuổi: dưới 25 và trên 40 đều tăng. Điều này gợi ra một xu hướng không thể bỏ qua: áp lực tìm việc đang lan rộng, không chỉ với người mới ra trường, mà cả với lao động lớn tuổi. Người trẻ thiếu kinh nghiệm thực tế, người lớn tuổi lại gặp khó trong việc thích nghi với công nghệ mới và chính họ là những nhóm dễ bị “rơi khỏi guồng” nhất trong quá trình tái cấu trúc lao động hiện nay. Đằng sau những chuyển động đó, nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp đang thay đổi rất rõ rệt. Lao động phổ thông giảm mạnh, trong khi nhu cầu lao động trình độ trung cấp và cao đẳng tăng đáng kể. Đặc biệt, tỷ trọng các vị trí có mức lương trên 20 triệu đồng/tháng cũng đang mở rộng.

Điều này nói lên hai điều: doanh nghiệp đang chuyển từ chiến lược “tuyển đông” sang “tuyển đúng” và thị trường lao động Hà Nội đang tiến dần từ “thâm dụng lao động” sang “thâm dụng kỹ năng”.

Ở góc nhìn dài hạn, đây là tín hiệu tích cực của một nền kinh tế đang trưởng thành. Khi doanh nghiệp đòi hỏi cao hơn, người lao động buộc phải học, phải nâng kỹ năng và các cơ sở đào tạo nghề có cơ hội lấy lại vai trò trung tâm. Nhưng đi cùng với đó, áp lực tái đào tạo, tái thích ứng cũng sẽ lớn hơn bao giờ hết. Khoảng cách giữa kỹ năng của người lao động và nhu cầu của doanh nghiệp có thể trở thành rào cản nếu không có sự đồng hành của chính sách đào tạo lại, hỗ trợ chuyển nghề và phát triển kỹ năng số.

Có thể nói, thị trường lao động Hà Nội đang bước vào một giai đoạn mới: giai đoạn chọn lọc chất lượng. Đó là giai đoạn mà mỗi vị trí việc làm không chỉ đòi hỏi sức lao động, mà còn đòi hỏi năng lực, tư duy và khả năng thích ứng. Và với xu hướng này, “cơ hội” vẫn ở đó, chỉ là nó sẽ thuộc về những ai sẵn sàng thay đổi và nâng cấp mình trước khi bị thị trường buộc phải làm điều đó.