Trên những chuyến xe đời
Có lẽ trong mỗi chúng ta đều đã từng có những chuyến xe để nhớ – chuyến xe tuổi thơ, chuyến xe mang khát vọng tuổi trẻ, hay chuyến xe trở về trong những ngày mỏi mệt nhất.
Và cũng có những chuyến xe tưởng như rất đỗi bình thường, nhưng lại khiến cả một chặng đường đời bất chợt hiện lên qua ô cửa kính nhỏ – giữa mùi người, tiếng ồn và những lắc lư nhè nhẹ… Đôi khi, những chuyến đi xa nhất lại chính là những chuyến đưa ta trở về sâu sắc nhất… trở về với chính mình.
Tôi chưa từng nghĩ rằng mình có thể nhìn thấy đoạn đường đời đã đi qua chỉ trong một khoảnh khắc trên chuyến xe về nhà. Yên vị trên chiếc ghế chật hẹp gần đầu xe – vị trí tôi đã cẩn thận chọn để tránh say – tôi kéo rèm vừa đủ: đủ để biết mình đang ở đâu trên hành trình, và cũng đủ để ánh sáng hắt vào mà không chói mắt. Đã biết bao lần tôi ngồi trên chiếc ghế như thế này, hoặc ghế tương tự, từ khi còn bé xíu.
Tôi đưa mắt nhìn cảnh vật ngoài xe, cây cối, chim chóc, những phương tiện khác lướt qua nhanh như cố tình chạy mất trước khi tôi kịp nhìn thấy. Còn tôi vẫn ngồi nguyên, lắc lư theo nhịp chuyển động của chiếc xe bốn mươi chỗ ngồi không còn ghế trống. Mọi thứ cứ thế lướt qua, lướt qua mãi… cho đến khi tâm trí tôi trở về với những ngày xưa cũ.
Ngày còn bé, tôi thường xuyên phải lên thành phố khám bệnh. Sự ngây thơ và trí nhớ ngắt quãng của một đứa trẻ đã giúp tôi vượt qua những ký ức đáng sợ về những chuyến đi xa đầu tiên trong đời. Tôi luôn thầm khâm phục mẹ – như bao người mẹ khác – với sự kiên cường gần như bản năng khi nhận ra con mình mang căn bệnh nguy hiểm.
Một người mẹ luôn biết rằng ranh giới giữa khỏe mạnh và không khỏe mạnh có thể chỉ cách nhau bởi một cơn đau đầu. Những chuyến xe đi khám bệnh không làm khó tôi, nhưng lại là gánh nặng với mẹ. Những cơn đau đầu, tiếng khóc mè nheo, đôi chân hiếu động cứ đòi nhảy nhót trong chiếc xe mười sáu chỗ chật chội, những hành động vô thức làm phiền người lớn – tất cả chỉ đến khi lớn lên tôi mới hiểu được mẹ đã kiên nhẫn và áy náy biết chừng nào.
Rồi những chuyến đi ấy ít dần, rồi dừng hẳn. Chúng tôi đã chiến thắng. Bé con ngày ấy đã khỏe mạnh để tiếp tục chinh phục những hành trình khác trong đời.
Chuyến xe của tuổi thơ lướt qua, nhường chỗ cho chuyến xe của thanh xuân. Ký ức đẹp đẽ nhất đời người có lẽ là quãng thời gian thanh xuân đầy mộng mơ và ước vọng. Tôi cũng từng đi trên một chuyến xe như thế – cùng bạn bè đồng môn khăn gói đi thi năng khiếu vào ngôi trường đại học mơ ước.
Hơn mười đứa trẻ vừa qua tuổi mười tám, bước vào hành trình 250 cây số, mang theo ý chí mạnh mẽ và trái tim nóng hổi trong lồng ngực, sẵn sàng nhưng cũng đầy lo lắng. Chúng tôi yên lặng mang theo nỗi lo riêng trong chiếc ba lô nặng trĩu dụng cụ vẽ, có bao nhiêu màu cũng không thể vẽ nổi bức tranh cảm xúc vào lúc ấy. Một chuyến xe với đủ đầy cảm xúc là điều người ta khó lòng quên được.
Như một cái cây mỗi năm lại dày thêm một mạch gỗ, càng trưởng thành, tôi càng cảm nhận rõ những thay đổi rất nhỏ trong đời sống. Tôi nhớ năm hai mươi tuổi, quãng đường từ nhà trọ đến bến xe ngày thường thì xa như hành quân, nhưng vào ngày được về quê thì lại gần như từ nhà ra đầu ngõ. Rồi một ngày, tôi trở về trong nỗi trống rỗng, chuẩn bị đối diện với mất mát lớn nhất cuộc đời ở tuổi 22.
Hôm nay, tôi hai lăm. Chuyến xe lần này tôi dành để nghĩ về những chuyến xe cũ. Qua ô cửa sổ nhỏ, giữa không khí đặc quánh hơi người, hai mươi mấy năm cuộc đời hiện lên trước mắt. Những chuyến xe đưa tôi đi xa, nhưng cũng là những chuyến xe đưa tôi trở về. Về với cơn gió biển thổi về phía chân trời man mác, với mùi thịt kho mặn mà thấm đẫm vị quê. Về để nghe tiếng cười của mẹ, nghe chị tôi luyên thuyên về hành trình bôn ba đầy kỳ thú của cuộc đời mình. Về để thấy nhà mình luôn ở đó dang rộng cửa chờ cô bé ngày nào. Những chuyến xe chở tôi đi xa nhưng cũng khiến tôi thêm trân trọng hành trình về nhà.
Du Nhiên
