Kiến trúc và quy hoạch đô thị ứng phó với ngập lụt
Giới chuyên môn Việt Nam đề xuất mô hình quy hoạch thành phố "thấm nước”, kết hợp vật liệu xanh và công nghệ bền vững để thích ứng với úng ngập.
Cứ mưa là ngập - vấn đề đang trở thành thử thách dai dẳng của đô thị Việt Nam, đặc biệt là thành phố lớn như Hà Nội. Những con đường ngập tràn nước mỗi mùa mưa, cống rãnh không tiêu thoát kịp, hệ thống thoát nước quá tải… đã khiến nhiều người dân thường xuyên “đi bì bõm” trong chính thành phố mình sống. Trong bối cảnh ấy, giới chuyên môn đặt ra một hướng đi mới: làm sao để thành phố “thấm nước” - tức hấp thu, giữ lại - chứ không chỉ chống ngập bằng cách chờ nước rút.
Chỉ trong chưa đầy một tháng, hai cơn bão liên tiếp đổ bộ đã khiến nhiều tỉnh, thành phía Bắc trong đó có Hà Nội hứng chịu lượng mưa lớn kỷ lục. Nhiều tuyến phố trung tâm Thủ đô ngập sâu tới nửa mét, xe cộ chết máy hàng loạt, sinh hoạt người dân bị đảo lộn. Hệ thống thoát nước đô thị vốn quá tải bộc lộ rõ hạn chế, khi nước mưa không kịp tiêu thoát, gây ngập ngay cả tại các khu vực mới quy hoạch. Việc bê tông hóa quá nhanh đã khiến các “kho thấm” tự nhiên của đô thị như hồ, ao, kênh rạch dần biến mất, làm giảm khả năng tự điều tiết nước mưa.
Tại tọa đàm “Kiến - Chạm - Định” diễn ra mới đây trong khuôn khổ sự kiện "Nét chạm Pavilion", nhiều kiến trúc sư đã cùng nhau lý giải thực trạng và đề xuất các mô hình đô thị thích ứng.
TS. Kiến trúc sư Phan Đăng Sơn - Chủ tịch hội Kiến trúc sư Việt Nam cho rằng: "Việt Nam đang đối mặt với những đợt ngập lụt nghiêm trọng do mưa bão ngày càng bất thường. Dù quy hoạch đô thị đã tính toán hệ thống thoát nước cho các cấp độ mưa thông thường, nhưng khi lượng mưa vượt 200 - 300 mm, nhiều khu vực đô thị vẫn bị tê liệt. Thực tế cho thấy, các mô hình quy hoạch hiện nay chưa đủ sức chống chịu trước biến đổi khí hậu. Chúng ta cần cập nhật những giải pháp kỹ thuật tiên tiến nhất, đồng thời vận dụng kinh nghiệm truyền thống để tìm ra mô hình đô thị thích ứng mới".
Song song với quy hoạch tổng thể, nhiều doanh nghiệp xây dựng đã tìm cách đóng góp thông qua sự đột phá về vật liệu.
Ông Mai Xuân Đức - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Kinh doanh gạch ốp lát Viglacera cho biết: "Người dân hiện nay có xu hướng lựa chọn vật liệu vừa thích ứng tốt với khí hậu, vừa thân thiện môi trường. Với khí hậu đặc trưng ẩm mốc và mưa nhiều của miền Bắc, Viglacera đang phát triển các dòng sản phẩm gạch và đá kích thước lớn, bề mặt chống thấm, chịu nhiệt tốt - vừa giảm thiểu tác động của ngập úng, vừa giúp công trình bền đẹp lâu dài".
Theo các chuyên gia, muốn chống ngập bền vững, cần khôi phục khả năng tự điều tiết của tự nhiên kết hợp ứng dụng công nghệ và vật liệu mới. Được biết hiện tại, Chính phủ đã có chính sách khuyến khích mạnh mẽ cho sản phẩm xanh, từ ưu đãi tín dụng đến hỗ trợ công trình sử dụng năng lượng hiệu quả. Nhờ đó, tốc độ tăng trưởng của thị trường vật liệu xanh tại Việt Nam dự kiến đạt 20 - 30% mỗi năm.
