ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Động thái này của Mỹ nhằm đáp trả việc Canada áp thuế dịch vụ số đối với các công ty công nghệ lớn, bao gồm cả doanh nghiệp Mỹ, đánh dấu sự đảo chiều mạnh mẽ sau giai đoạn hợp tác thương mại tương đối ổn định giữa hai nước kể từ khi ông Mark Carney nhậm chức Thủ tướng Canada hồi tháng 3. Thậm chí, chính quyền Trump cũng cho biết sẽ áp đặt các mức thuế mới đối với hàng xuất khẩu từ Canada trong vài ngày tới.

Ngòi nổ dẫn đến căng thẳng thương mại là Đạo luật Thuế Dịch vụ Số của Canada - một chính sách đã được Quốc hội nước này thông qua vào tháng 6/2024 và chính thức có hiệu lực từ ngày 28/6/2024. Các khoản thanh toán đầu tiên của loại thuế này sẽ đến hạn vào ngày 30/6/2025. Luật này áp thuế 3% lên doanh thu kỹ thuật số phát sinh từ người dùng tại Canada, kể cả khi công ty không có hiện diện vật lý trong nước.

Mục tiêu của Đạo luật Thuế Dịch vụ Số là các công ty công nghệ có doanh thu toàn cầu trên 820 triệu USD và doanh thu tại Canada vượt 14,7 triệu USD. Đối tượng bị ảnh hưởng bao gồm những gã khổng lồ như Amazon, Meta, Google và Uber, với khoản thuế ước tính lên tới 2 tỷ USD. Đặc biệt gây tranh cãi là quy định truy thu các khoản doanh thu từ tháng 1/2022. 

Washington xem chính sách này là phân biệt đối xử nhắm vào các doanh nghiệp Mỹ. Hôm 11/6, 21 nghị sĩ Quốc hội Mỹ đã gửi thư yêu cầu Tổng thống Trump gây áp lực để Canada hủy bỏ hoặc hoãn áp dụng Thuế Dịch vụ Số. Khi điều này không được đáp ứng, ông Trump tuyên bố phản ứng cứng rắn.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng: “Trong nhiều năm qua, Canada luôn là một đối tác khó đàm phán. Chúng tôi có mối quan hệ tốt với người dân Canada, nhưng xét về chính sách thì rất phức tạp. Họ vừa làm một việc không hay với các công ty công nghệ của Mỹ, cố gắng sao chép mô hình của châu Âu - điều mà theo tôi sẽ không hiệu quả ở cả châu Âu lẫn Canada. Đó là một sai lầm. Vì vậy, chúng tôi sẽ tạm dừng mọi cuộc đàm phán thương mại với Canada cho đến khi họ thay đổi cách hành xử”.

Ông Trump cũng thông báo sẽ mở cuộc điều tra theo Điều 301 của Đạo luật Thương mại Mỹ, một bước đi có thể mở đường cho hàng loạt biện pháp trừng phạt bổ sung.

Chính phủ của Thủ tướng Mark Carney hiện phải đối mặt với sức ép kép. Trong nước, nhiều doanh nghiệp và tổ chức đã lên tiếng kêu gọi hoãn hoặc hủy bỏ sắc thuế, cảnh báo rằng chính sách này có thể gây nguy cơ trả đũa từ Mỹ và tổn hại đến quan hệ thương mại song phương. Về phía Chính phủ, ông Carney cho biết sẵn sàng đưa vấn đề thuế dịch vụ số vào bàn đàm phán như một phần của thỏa thuận thương mại rộng lớn với Mỹ. Tuy nhiên, việc đàm phán vốn dự kiến kết thúc vào tháng 7 nay đã bị đình chỉ vô thời hạn.

Đây không phải lần đầu tiên ông Trump sử dụng thuế quan để gây sức ép lên Canada. Hồi đầu năm 2025, Mỹ từng áp thuế 25% lên toàn bộ hàng hóa và 10% đối với năng lượng nhập khẩu từ Canada, viện dẫn lý do liên quan đến fentanyl và nhập cư bất hợp pháp. Các mức thuế này từng tạm dừng nhưng được tái áp dụng vào tháng 3. Với tổng kim ngạch thương mại hai chiều hơn 760 tỷ USD mỗi năm, hơn 80% hàng xuất khẩu của Canada phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Bất kỳ sự gián đoạn nào, đặc biệt trong các lĩnh vực trọng yếu như ô tô, nhôm, khoáng sản và năng lượng, đều có thể gây hệ lụy lớn cho cả hai nền kinh tế.