ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Năm nay, kỳ thi mang dấu mốc đặc biệt: đây là lần đầu tiên có một thế hệ học sinh hoàn thành 12 năm học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Vì vậy, kết quả thi không chỉ phản ánh nỗ lực của từng em học sinh, mà còn là thước đo quan trọng để đánh giá hiệu quả triển khai chương trình giáo dục mới.

Điểm sáng đầu tiên là đề thi năm nay có tính phân hóa cao, phổ điểm ở nhiều môn được đánh giá là hợp lý. Nhiều chuyên gia cho rằng phổ điểm môn Toán và tiếng Anh “đẹp” hơn các năm trước: đỉnh điểm rơi vào khoảng 5 - 7 điểm, phân bố đều hai bên, hạn chế được hiện tượng “mưa điểm 10”. Với các trường đại học, điều này rõ ràng là tín hiệu tích cực, bởi giúp quá trình xét tuyển thuận lợi và công bằng hơn. Tuy nhiên, khi đi sâu vào từng môn thi, chúng ta lại thấy những con số biết nói.

Môn Toán năm nay có điểm trung bình chỉ 4,78. Đây là mức thấp nhất trong các môn, và thấp kỷ lục trong nhiều năm trở lại đây. Chỉ 12% học sinh đạt từ 7 điểm trở lên, trong khi 8% chỉ đạt dưới 2,5 điểm. Đây không chỉ là phân hóa, mà là dấu hiệu của sự hụt hơi. Lý do từ đâu? Học sinh học chưa tốt? Thầy cô giảng dạy chưa sát? Hay chính đề thi quá khó? Rất có thể, đây là tổng hòa của nhiều yếu tố, trong đó có việc chương trình mới vẫn đang trong giai đoạn điều chỉnh, và chưa đủ thời gian để ổn định cách dạy, cách học. Nếu không phân tích kỹ, chúng ta dễ bị “ngủ quên” bởi biểu đồ đẹp mà bỏ qua chất lượng thực sự bên trong.

Một thực tế khác cũng rất đáng suy ngẫm là môn tiếng Anh. Dù chỉ còn 1/3 số thí sinh đăng ký so với các năm trước, nghĩa là phần lớn là học sinh có định hướng rõ ràng nhưng vẫn có tới 38% điểm dưới trung bình. Điều này cho thấy chất lượng dạy và học tiếng Anh trong nhà trường vẫn còn nhiều khoảng trống. Đáng nói là trong bối cảnh chúng ta đang nỗ lực đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. Nhưng nếu học sinh chỉ học vài tiết một tuần, thiếu môi trường thực hành, thiếu giáo viên đạt chuẩn thì kỳ vọng đó sẽ mãi chỉ là khẩu hiệu.

Trái ngược với Toán và tiếng Anh, môn Vật lý lại ghi nhận sự bứt phá: điểm trung bình tăng, tỷ lệ điểm trên trung bình đạt hơn 53%, và số bài đạt điểm 10 lên tới gần 4.000. Đây là cao số vượt trội so với năm ngoái. Kết quả này cho thấy: nếu đề thi hợp lý, bám sát chương trình và có tính thực tiễn, thì học sinh hoàn toàn có thể làm tốt. Nhưng đồng thời, sự chênh lệch quá lớn giữa hai môn cùng khối như Toán và Lý lại đặt ra câu hỏi: liệu có sự thiếu nhất quán trong cách ra đề và cách đánh giá?

Nhìn chung, phổ điểm kỳ thi năm nay giúp các đại học dễ dàng hơn trong xét tuyển, nhưng cũng phơi bày những bất cập trong dạy và học một số môn cốt lõi. Với ngành giáo dục, đây là cơ hội để rà soát lại chương trình, điều chỉnh cách dạy, cách thi. Với các nhà trường, cần nhìn thẳng vào chất lượng giảng dạy từng môn học, không chỉ để “chạy theo đề”, mà để nuôi dưỡng năng lực thực chất cho học sinh.

Còn với các em học sinh, nếu kết quả kỳ thi khiến các em thất vọng, bạn không cần phải để nỗi buồn kéo đến tận hôm sau. Điều đẹp nhất của tuổi trẻ là nó luôn cho phép mình được bắt đầu lại, hoàn toàn tươi mới, với tất cả quyết tâm, cho đến khi nhìn thấy những điều kỳ diệu của cuộc sống này. Đừng để một buổi sáng tháng Bảy khiến ta quên mất rằng tuổi trẻ còn rất dài, và thế giới này luôn có những điều kỳ diệu cho những người chịu đi tiếp.